Dzisiaj 104 rocznica śmierci Elizy Orzeszkowej " Zawsze jest pora i widzieć i mówić prawdę"

Eliza Orzeszkowa

6 czerwca 1841 - 18 maja 1910

"Tedy gorsze my niż zwierzęta: bo i między zwierzętami swój swego zna. Wilk wilka nie pożera i kruk krukowi oczów nie wydziobuje..."

Eliza Orzeszkowa (ur. jako Eliza Pawłowska) - polska pisarka.

Najwybitniejsza autorka epoki pozytywizmu w Polsce.

Używała rozmaitych pseudonimów literackich (E.O., Bąk (z Wa-Lit-No), Li...ka, Gabriela Litwinka).

Do najwybitniejszych jej dzieł zaliczają się: trzykrotnie ekranizowana (raz w wersji serialowej) powieść "Nad Niemnem" (1888), rodzaj sagi pt. "Meir Ezofowicz" (1878, jedna z wielu książek Orzeszkowej poświęcona tematyce żydowskiej) oraz "Marta" (1873), będąca po części powieścią feministyczną.

Orzeszkowa dwukrotnie była blisko otrzymania Nagrody Nobla w dziedzinie literatury. W 1904 roku Komitet Noblowski był bliski przyznania nagrody wspólnie, jej oraz Henrykowi Sienkiewiczowi (ostatecznie uhonorowany został tylko Sienkiewicz). W 1909 roku była jeszcze bliżej otrzymania Nobla, lecz Szwedom udało się przeforsować swoją kandydatkę, autorkę "Cudownej podróży", Selmę Lagerlöf.

Dwukrotnie zamężna: 1. Piotr Orzeszka (21.01.1858-1869, unieważnienie małżeństwa); 2. Stanisław Nahorski (1894-19.11.1896, jego śmierć).

Nad Niemnem to powieść ukazująca postaci o kontrastowych charakterach, różnym stosunku do pracy i przeszłości narodowej. Autorka opisała konflikt między rodziną Korczyńskich i Bohatyrowiczów, przedmiotem którego są kłótnie o ziemię. Ważnym wątkiem utworu są również dzieje Justyny Orzelskiej - ubogiej i dumnej panny, która nie chce być ani kochanką Zygmunta Korczyńskiego, ani żoną Teofila Różyca; wybiera za to skromne życie u boku Jana Bohatyrowicza. Czy miłość Justyny i Jana pomoże zażegnać konflikt między rodzinami

"Gloria victis" - "Chwała zwyciężonym". Opowieść drzew rosnących na polanie, na której znajduje się mogiłą powstańcza, o bitwie, rozegranej wiele lat temu.

"Marta" - wczesna powieść Elizy Orzeszkowej - była i jest do dzisiaj jedną z najbardziej poczytnych polskich powieści. Jej nakłady przekroczyły pół miliona egzemplarzy. Liczne przekłady na języki obce spopularyzowały "Martę" dosłownie na całym świecie. Tłumaczono ją m.in. na język rosyjski, niemiecki, czeski, japoński, chiński, słowacki, litewski i rumuński.