23 lipca 2014

Sylvia Plath - "Prezent urodzinowy"

Taki wiersz to chyba najlepszy prezent na 24 urodziny :)




Co jest za tą zasłoną, czy to jest brzydkie czy piękne?
To migocze, czy ma piersi, czy jest skończone?

Jestem pewna, że jest wyjątkowe, jestem pewna, że tego właśnie chcę.
Kiedy cichnę przy gotowaniu, czuję jak patrzy, czuję jak myśli:

"Czy to ta, dla której istnieję,
Czy to jest ta wybranka, z podbitymi oczami i blizną?

Odmierzając mąkę, odsypująca jej nadmiar,
Wszystko według zasad, zasad, zasad.

Czy dla niej będzie zwiastowanie?
Mój Boże, pusty śmiech!"

Ale ono migocze, nie przygasa, i myślę, że mnie pragnie.
Nie obrażę się, jeśli to są kości do gry, albo perłowy guzik.

I tak nie chcę zbyt wiele dostać w tym roku.
W końcu, żyję tylko przez przypadek.

W tym czasie mogłabym się z łatwością zabić na tysiące sposobów.
A teraz są te zasłony, migoczące jak firanki,

Przeźroczyste jedwabie styczniowego okna,
Białe jak pościel niemowlęcia, błyszczące martwym oddechem.

O kości słoniowa!

Tam musi być kieł słonia, widmo kolumny.
Czy nie widzisz, że nie dbam o to, co to jest.

Czy nie możesz mi tego dać?
Nie wstydź się - nie szkodzi, jeśli jest małe.

Nie bądź przykry, jestem gotowa na wszystko.
Usiądźmy przy tym, po obu stronach, podziwiając lśnienie,

Błysk, jego lustrzaną różnorodność.
Zjedzmy przy nim naszą ostatnią wieczerzę, jak szpitalny posiłęk.

Wiem czemu mi go nie dasz.
Jesteś przerażony,

Świat podniesie się w krzyku, a z nim twoja głowa,
Wypukła, spiżowa, antyczna tarcza.

Prawdziwy cud dla twoich prawnuków,
Nie bój się to nie tak.

Ja tylko wezmę to i odejdę cicho na bok.
Nawet nie usłyszysz, jak to otwieram, żadnego szelestu papieru,

Żadnych spadających wstążek, żadnego krzyku na koniec.
Nie sądzę, żebyś wierzył w tę moją dyskrecję.

Gdybyś tylko wiedział, jak zasłony codziennie dławiły życie we mnie.
Dla ciebie są samą przejrzystością, czystym powietrzem.

Na Boga, chmury są jak wełna.
Całe armie. Są tlenkiem węgla.

Słodko, słodko wdycham go,
Wypełniając żyły niewidzialnym, milionami

Możliwych pyłków, co odliczają lata mego życia.
Ubrałeś się na srebrno z tej okazji. O maszyno do liczenia -

Czy nie potrafisz czegoś pominąć, pominąć w całości?
Musisz stemplować każdy strzęp purpurą,

Musisz zabijać co tylko się da?
Jest tylko jedna rzecz, której pragnę dzisiaj i tylko ty możesz dać mi ją.

Stoi przy moim oknie, wielka jak niebo.
Dyszy w moich prześcieradłach, w zimnym martwym wnętrzu,

Gdzie rozlana, krzepnie, sztywnieje jak historia.
Nie pozwól, by szło z ust do ust, bo zanim dotrze do mnie całość,

Skończę sześćdziesiąt lat i nie zdążę tego użyć.

Tylko opuść zasłonę, zasłonę zasłonę.
Gdyby tam była śmierć,

Podziwiałabym jej doniosły ciężar, jej niezmienne oczy.
Wiedziałabym, że nie żartujesz.

I byłaby w tym szlachetność, to byłyby urodziny.
I nóż, co zamiast ciąć, wnika

Czysty i niewinny jak płacz dziecka,
I wszechświat obsuwa się z mego boku.


22 lipca 2014

Sylvia Plath - "Mała Fuga"

Kołyszą się czarne palce cisów
Niebem idą chłodne chmury.
A głusi i niemi
Dają znaki obojętnym ślepcom.

Lubię czarny humor.
Niepokaźność tej chmury, teraz!
Cała biała jak oko!
Oko ślepego pianisty

Co przy moim stole, na statku,
Szukał jedzenia dłońmi.
Jego palce miały węch łasic
Nie mogłam oderwać wzroku.

Słyszał Beethovena:
Czarny cis, biała chmura,
Straszliwe akordy.
Pułapki dla palców - zgiełk klawiszy.

Puste i głupie jak talerze
Są uśmiechy ślepców.
Zazdroszczę potężnym dźwiękom,
Cisowym żywopłotom Wielkiej Fugi.

Głuchota to coś innego.
To taki czary komin, mój ojcze!
Widzę twój głos
Czarny i liściasty, jak w dzieciństwie,

Cisowy żywopłot rozkazów,
Gotycki i barbarzyński, czysto niemiecki.
Słychać w nim płacz zmarłych.
Nie jestem niczemu winna.

Więc cis to mój Chrystus.
Czyż nie jest jak po torturach?
A ty, podczas Wielkiej Wojny
Zwijałeś pęta kiełbas

W kalifornijskich delikatesach!
One są barwą moich snów,
Czerwone, cętkowane jak odcięte szyje.
I tamta cisza!

Wielka cisza innego porządku.
Miałam siedem lat, nic nie wiedziałam.
Świat zdarzył się.
Ty miałeś jedną nogę i pruski umysł.

Pamiętam błękitne oko,
Teczkę pełną mandarynek.
To był człowiek, wtedy!
Śmierć otwarła się, mroczna jak czarne drzewo.

Przetrwam tę chwilę
Układając plan poranka.
To moje palce, a to moje dziecko.
Chmury to ślubna suknia, dla tamtej bladości.


21 lipca 2014

Sylvia Plath - "Zimowanie"

Nie ma nic do roboty, to czas odpoczynku.
Zakręciłam kleszczami położnej,
I mam swój miód,
Sześć pełnych słoi,
Sześcioro kocich oczu w piwniczce na wino,

Zimujących w mroku bez okna,
W sercu domostwa.
Tuż przy spleśniałym dżemie dawnego lokatora
I butelkach połyskujących pustką -
Po dżinie takiego-a-takiego pana.

To izba, w której nigdy nie byłam.
To izba, w której nie zdołam zaczerpnąć tchu.
W środku mrok skulony jak nietoperz,
Żadnego światła
Prócz pochodni i jej nikłych, żółtych,

Chińskich poblasków na przerażających bibelotach.
Bezdenna głupota. Rozkład
Opętanie.
To one mną władają.
Nie są okrutne ani obojętne.

Tylko nieświadome.
Dla pszczół to trudny czas - pszczół
Tak powolnych, że ledwo je rozpoznaję,
Gdy jak żołnierze ustawiają się
Do puszki z syropem,

By uzupełnić miód, który zabrałam.
Przy życiu trzyma je rafinowany śnieg
Panów Tate'a i Lyle'a.
Zamiast kwiatów żywią je Tate i Lyle
A one godzą się. Nadchodzi chłód.

Teraz zbijają się w kulę,
Mroczny
Umysł przeciwko całej tej bieli.
Uśmiech śniegu jest biały.
To mile miśnieńskiej porcelany,

W której w ciepłe dni
Mogą jedynie składać swoje zmarłe.
Wszystkie pszczoły są kobietami.
To dwórki i wielka królowa.
Pozbyły się mężczyzn,

Tępych, niezgrabnych jąkałów, gburów.
Zima jest dla kobiet -
Kobieta, nieruchoma z robótką w ręce,
Przy kołysce z połówki włoskiego orzecha,
Wśród chłodu cebulka jej ciała jest zbyt ospała, by myśleć.

Czy ul przetrwa, czy gladiole
Zdołają przechować swe płomienie
Do przyszłego roku?
Jak będą smakować świąteczne róże?
Pszczoły latają. Czują wiosnę.


3 lipca 2014

Sylvia Plath - "List w listopadzie"

Miłości, świat
Nagle wiruje, wiruje barwą. O dziewiątej rano
Szczurze ogony strąków
Szczodrzeńca rozcinają światło latarni.
To jest Arktyka,

Ten mały, czarny
Krąg pełen rdzawych traw, jedwabistych jak włoski niemowlęcia.

W powietrzu jest zieleń,
Miękka, smakowita.
Otula mnie miłośnie.

Zaróżowiona i ciepła
Chyba jestem ogromna.
Jestem tak głupio szczęśliwa,
Moje kalosze
Bez końca chlupią w tej cudnej czerwieni.

To moja ziemia
Przemierzam ją
Dwa razy dziennie, wciągając zapach
Barbarzyńskich ostrokrzewów o szmaragdowych
Muszlach, czystego żelaza,

I sterty starych rupieci.
Kocham je.
Kocham je jak historię.
Jabłka są złote,
Wyobraź sobie -

Siedemdziesiąt drzew, co
Dźwigają swoje złotorude kule
W gęstej, szarej zupie-śmierci,
I milion ich
Złotych liści, metalicznych, nieruchomych.

O miłości, o czystości
Nikt prócz mnie
Nie chadza mokry po pas.
Bezcenne złota
Krwawią i nabierają głębi, jak wąwóz Termopil.