30 czerwca 2013

Wszystko, czego nie wiesz na temat literackiego Nobla.

Literacka Nagroda Nobla: fakty, liczby, ciekawostki 




Kto i w jaki sposób przyznaje literacką Nagrodę Nobla?
Jak wyglądają całoroczne prace Szwedzkiej Akademii, a jak głosowanie?
W jakich językach najczęściej tworzyli pisarze-laureaci?
Czy kiedykolwiek przyznano nagrodę pośmiertnie lub dwukrotnie dla tego samego twórcy?
Ilu pisarzy odmówiło lub musiało odmówić przyjęcia Nobla i z jakich powodów?
Ile lat miał najmłodszy laureat, a ile najstarsza laureatka?
Kto był pierwszym pisarzem nagrodzonym Noblem i ile szwedzkich koron wynosiła jego nagroda w porównaniu z sumą przyznawaną dzisiaj?
Ile kobiet dostało literackiego Nobla i dlaczego tylko tyle?


 
Liczba przyznanych nagród a liczba laureatów

Choć od 1901 roku  literacką Nagrodę Nobla wręczano 104 razy, jej laureatów jest aż 108. Dlaczego? Czterokrotnie przyznano ją podwójnie.
W 1904 roku otrzymali ją Frédéric Mistral i José Echegaray, w 1917 - Karl Gjellerup i Henrik Pontoppidan, w 1966 - Shmuel Agnon i Nelly Sachs, a w 1974 - Eyvind Johnson i Harry Martinson.
Warto dodać, że nagroda wręczana jednej osobie to swoisty ewenement w przypadku nagród Nobla. W innych dziedzinach normą jest, że nagroda jest "dzielona", choć maksymalnie na 3 osoby.


Nagrody nieprzyznane, nagrody nieodebrane

Nagród nie przyznano siedmiokrotnie, w latach: 1914, 1918, 1935 oraz 1940-1943.
Dwóch pisarzy nie przyjęło nagrody. Jean Paul Sartre  w 1964 roku odmówił przyjęcia jej, gdyż - jak uważał - żaden twórca nie powinien być „uwieczniany” za życia i konsekwentnie odmawiał przyjmowania oficjalnych laurów i honorów (oprócz Nobla nie przyjął też Legii Honorowej i profesury w Collège de France). Pisarz twierdził, że zaszczyty ograniczyłyby jego wolność.
Z kolei w 1958 roku swojej nagrody za "Doktora Żywago" nie mógł przyjąć Borys Pasternak. W swojej najsłynniejszej powieści rosyjski pisarz opowiedział o przed- i porewolucyjnych losach inteligencji. Władze komunistyczne uznały arcydzieło za utwór antyradziecki i zmusiły autora do odmowy jej przyjęcia.


Liczba laureatek a liczba laureatów Nobla

Trudno powiedzieć, czy pisarki miały po prostu (dużo) mniej szczęścia, mniej talentu, a może członkowie Akademii są, a raczej byli, wrednymi seksistami. Faktem jest, że laureatek literackiej Nagrody Nobla było do tej pory zaledwie 12, z czego sześć już po 1990 roku. Pisarze-mężczyźni triumfowali 95 razy.
Pierwszą kobieta, która otrzymała literackiego Nobla była szwedzka pisarka Selma Lagerlöf nagrodzona już w 1909 roku. Laureatki z kolejnych lat to kolejno Grazia Deledda (1926), Sigrid Undset (1928), Pearl Buck (1938), Gabriela Mistral (1945), Nelly Sachs (1966), Nadine Gordimer (1991), Toni Morrison (1993), Wisława Szymborska (1996; na zdj.), Elfriede Jelinek (2004), Doris Lessing (2007), Herta Müller (2009).


Najmłodsi i najstarsi laureaci

Najmłodszym laureatem literackiego Nobla był Rudyard Kipling, autor Księgi Dżungli, który miał zaledwie 42 lata, gdy otrzymał nagrodę w 1907 roku.
Najstarszą laureatką literackiego Nobla jest Doris Lessing , która miała 88 lat, gdy otrzymała nagrodę w 2007 roku.


Kim był i jak wysoką nagrodę otrzymał pierwszy laureat?

Pierwszym laureatem literackiej nagrody Nobla został Sully Prudhomme. Otrzymał on wówczas 150 782 koron szwedzkich (SEK). Obecnie kwota ta wynosi 10 milionów koron.
René François Armand (Sully) Prudhomme urodził się 16 marca 1839 w Paryżu. Był francuskim poetą, twórcą filozoficznych poematów. Komitet Noblowski poinformował w uzasadnieniu, że Prudhomme otrzymał nagrodę za "wybitne osiągnięcia literackie, a zwłaszcza za idealizm, doskonałość artystyczną oraz niezwykłe połączenie duchowości i intelektu".
W swoim dzienniku laureat pytał: „Jestem poetą? A może filozofem? Dziękuję Bogu, że oszczędził mi kalectwa, czyniąc mnie tylko jednym albo tylko drugim. Dzięki filozofii mogę zagłębiać się w bezdenne otchłanie, dzięki poezji w otchłaniach odczuwam zgrozę nieskończoności i zachwyt nad żywą naturą".


Nobel dwa razy dla tego samego twórcy?

Żaden pisarz w historii nie otrzymał jak dotąd Literackiej Nagrody Nobla dwukrotnie. W innych kategoriach się to zdarzało, choć bardzo rzadko. Tak było chociażby w przypadku Marii Curie-Skłodowskiej, która została wspólnie z mężem laureatką w dziedzinie fizyki (1903), a samodzielnie - w dziedzinie chemii (1911).
Linus Pauling, oprócz nagrody z chemii (1954) dostał pokojowego Nobla w 1962. John Bardeen to dwukrotny laureat w dziedzinie fizyki (1956 i 1972), a Frederick Sanger - chemii (1958 i 1980).
Natomiast rekordową liczbę Nobli zdobyła instytucja - Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża. Wyróżniono go pokojową nagroda Nobla w roku 1917, 1944 i 1963. W dodatku założyciel Czerwonego Krzyża Henry Dunant, był pierwszym laureatem nagrody (1901) - wspólnie z Fredericem Passy, znanym pacyfistą. Dwukrotnie (1954 i 1981) pokojowego Nobla przyznano Urzędowi Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Uchodźców (UNHCR).


Kto przyznaje Nagrodę Nobla?

Alfred Nobel wskazał Akademię Szwedzką, jako organizację, która przyznaje nagrodę jego imienia. Założona przez Gustawa III w 1786 roku Akademia składa się z osiemnastu członków (szwedzcy pisarze, filolodzy i historycy). Nad wyborem laureata pracuje Komitet Noblowski, składający się z czterech lub pięciu osób, wybrany spośród członków Akademii na okres trzech lat.
Prawo do nominacji mają członkowie Akademii Szwedzkiej oraz innych akademii i instytucji o podobnym charakterze. Otrzymali je także uniwersyteccy profesorowie literatury i filologii, poprzedni laureaci Nagrody oraz przewodniczący stowarzyszeń odpowiedzialnych za twórczość literacką w danym kraju.
Nominacja do nagrody ujawniane są dopiero po 50 latach. Tym samym wszelkie „giełdy nazwisk” faworytów do nagrody czy informacje o tym, kto w danym roku minął się o włos z wyróżnieniem, są jedynie spekulacjami.


Jak wyglądają prace Akademii Szwedzkiej?

Każdego roku we wrześniu członkowie Komitetu Noblowskiego wysyłają około 600-700 tajnych formularzy do osób uprawnionych do nominacji. Nominacje należy zgłaszać do 31 stycznia następnego roku. W lutym Komitet tworzy listę nominowanych i przekazuje Akademii do zatwierdzenia. W kwietniu Komitet wybiera ok. 15-20 kandydatów do Nagrody.
W maju lista zostaje zawężona do zaledwie pięciu kandydatów. Pomiędzy czerwcem a sierpniem członkowie Akademii zapoznają się z twórczością kandydatów, by we wrześniu nad nią dyskutować.


Jak wygląda głosowanie? 

Wybór laureata następuje w październiku, a 10 grudnia w Sztokholmie odbywa się uroczysta ceremonia wręczenia Literackiej Nagrody Nobla.
W październikowym głosowaniu biorą udział członkowie Akademii. Dokładny termin jest ustalany i podawany odpowiednio wcześniej do wiadomości. Każda osoba uprawniona do głosowania podaje sekretarzowi karteczkę z nazwiskiem kandydata. Obowiązuje bezwzględna większość głosów. W przypadku niewyłonienia zwycięzcy, głosowanie jest powtarzane.


W jakich językach tworzą najczęściej laureaci Nobla?

Na 108 dotychczasowych laureatów Literackiej Nagrody Nobla najwięcej, bo aż 26 to twórcy anglojęzyczni. Kolejne miejsca zajmują pisarze języków: francuskiego (13), hiszpańskiego (11), włoskiego (6), szwedzkiego (6), rosyjskiego (5) i polskiego (4).
Wyróżniono także trzech twórców norweskojęzycznych, i tyle samo piszących w języku duńskim. Języki takie, jak arabski, chiński, czeski czy portugalski doczekały się jak dotąd zaledwie jednego wyróżnienia.


Czy literackiego Nobla przyznawano pośmiertnie?

Tak, ale tylko jeden raz, w 1931 roku, kiedy otrzymał ją Erik Axel Karlfeldt. Był on członkiem Akademii Szwedzkiej i przez 20 lat pełnił funkcję jej sekretarza. Był dwukrotnie nominowany, lecz nie zgadzał się na przyznanie jej samemu sobie.
Warto przypomnieć, że także w tym roku zostanie przyznany pośmiertny Nobel, choć nie w dziedzinie literatury. Fundacja Noblowska zdecydowała, że Ralph Steinman - jeden z trzech tegorocznych laureatów Nobla w dziedzinie medycyny - pozostanie laureatem, mimo że zmarł trzy dni przed ogłoszeniem przyznania mu tego wyróżnienia.
Nagrodę Nobla przyznano Ralphowi Steinmanowi w dobrej wierze, zakładając, że laureat żył - orzekła Fundacja, mimo że statut wyklucza przyznawanie nagród pośmiertnie.


Ile razy przyznano Nobla za pojedynczy utwór literacki?

Zaledwie 9 razy przyznano Literacką Nagrodę Nobla za jedno konkretne dzieło. Jednym z twórców wyróżnionych za pojedynczy utwór był Władysław Reymont, który w 1924 roku otrzymał Nobla za Chłopów.
Inni laureaci wyróżnieni za jedno dzieło to: Theodor Mommsen, Carl Spiiteler, Knut Hamsun (za Błogosławieństwo ziemi), Tomasz Mann (Budenbrookowie), John Galworthy (Saga rodu Forsyte’ów), Roger Martin Du Gard, Ernest Hemingway (Stary człowiek i morze) oraz Michaił Szołochow (Cichy Don).
Szołochow otrzymał Nagrodę Nobla w 1965 roku. Od tamtego czasu żaden pisarz nie otrzymał już tego wyróżnienia za jeden konkretny tytuł.



"Czytanie dobrych książek jest niczym rozmowa z najwspanialszymi ludźmi minionych czasów."

Lista 100 książek wartych przeczytania według  BBC.


Jakoś tak z przyzwyczajenia przeglądam te listy, czasem naprawdę coś ciekawego się znajdzie. Skoro to lista danego kraju dzieł wartych uwagi więc nie można przejść obojętnie obok takich autorów jak Tolkien, Hardy, Orwell, Dickens i oczywiście reszta również. Książki bijące na głowę rekordy sprzedaży jak seria Harrego Pottera to ewenement w tym świecie, raz na jakiś czas zdarza się tak ciekawa i inna seria, dodać do tego ponadczasowe dzieło jak "Duma i uprzedzenie" powieść ta stała się kultowa, powtała ekranizacja tego wspaniałego dzieła, które czytało się już kilkadziesiąt lat temu i czyta się dzisiaj, książka ma 200lat.
Są na tej liście książki, które wzbudzały kontrowersje jak np "Folwark zwierzęcy" czy "Rok 1984" Dzieła te kłóciły się z ówcześnie panującym ustrojem, były skierowane przeciw władzy w bardzo wymowny sposób.
Są książki pokazujące podziały społeczeństwa i walkę o własną godność jak "Anna Karenina". Przepiękny fantastyczny świat ukazany w książkach Lewisa stał się dziełem, które będzie trwało w głowach ludzi, którzy czytali te powieści do końca życia- o takich historiach się nie zapomina, dzięki nim życie postrzega się inaczej, jak z innego świata:) Jednak życie to nie tylko zmyślone historie, na tej liście znajduje się książka "Jądro ciemności" nigdy nie zapomnę jak "cywilizowani" obcokrajowcy kolonizowali Afrykę jak głowy czarnoskórych ludzi były nabijane na pale, ten okrutny barbarzyński sposób traktowania człowieka tylko ze względu na chęć zdobycia kawałka ziemi.
Mogłabym o większości tych książek napisać kilka zdań bo wiem, że każda z nich ma coś do zaoferowania przynajmniej mi. Jednak jeszcze wszystkich nie przezczytałam.Listę tą uważam za bardzo przydatną i wartościową i nie mogę zanegować żadnej z tych pozycji. Gust Anglików oceniam na bardzo wyrafinowany:):)

1. "Duma i uprzedzenie" – Jane Austen
2. "Władca Pierścieni" – JRR Tolkien
3. "Jane Eyre" – Charlotte Bronte
4. Seria o Harrym Potterze – JK Rowling
5. "Zabić drozda" – Harper Lee
6. Biblia
7. "Wichrowe Wzgórza" – Emily Bronte
8. "Rok 1984" – George Orwell
9. "Mroczne materie" (seria) – Philip Pullman
10. "Wielkie nadzieje" – Charles Dickens
11. "Małe kobietki" – Louisa M Alcott
12. "Tessa D’Urberville" – Thomas Hardy
13. "Paragraf 22" – Joseph Heller
14.  Dzieła zebrane Szekspira
15. "Rebeka" – Daphne Du Maurier
16. "Hobbit" – JRR Tolkien
17. "Birdsong" – Sebastian Faulks
18. "Buszujący w zbożu" – JD Salinger
19. "Żona podróżnika w czasie" – Audrey Niffenegger
20. "Miasteczko Middlemarch" – George Eliot
21. "Przeminęło z wiatrem" – Margaret Mitchell
22. "Wielki Gatsby" – Scott Fitzgerald
23. "Samotnia" (w innym tłumaczeniu: Pustkowie) – Charles Dickens
24. "Wojna i pokój" – Lew Tołstoj
25. "Autostopem przez Galaktykę" – Douglas Adams
26. "Znowu w Brideshead" – Evelyn Waugh
27. "Zbrodnia i kara" – Fiodor Dostojewski
28. "Grona gniewu" – John Steinbeck
29. "Alicja w Krainie Czarów" – Lewis Carroll
30. "O czym szumią wierzby" – Kenneth Grahame
31. "Anna Karenina" – Lew Tołstoj
32. "David Copperfield" – Charles Dickens
33. "Opowieści z Narnii" (cały cykl) – CS Lewis
34. "Emma"- Jane Austen
35. "Perswazje" – Jane Austen
36. "Lew, Czarwnica i Stara Szafa" – CS Lewis
37. "Chłopiec z latawcem" – Khaled Hosseini
38. "Kapitan Corelli" (w innym tłumaczeniu: Mandolina kapitana Corellego) – Louis De Bernieres
39. "Wyznania Gejszy" – Arthur Golden
40. "Kubuś Puchatek" – AA Milne
41. "Folwark zwierzęc"y – George Orwell
42. "Kod Da Vinci" – Dan Brown
43. "Sto lat samotności" – Gabriel Garcia Marquez
44. "Modlitwa za Owena" – John Irving
45. "Kobieta w bieli" – Wilkie Collins
46. "Ania z Zielonego Wzgórza" – LM Montgomery
47. "Z dala od zgiełku" – Thomas Hardy
48. "Opowieść podręcznej" – Margaret Atwood
49. "Władca much" – William Golding
50. "Pokuta" – Ian McEwan
51. "Życie Pi" – Yann Martel
52. "Diuna" – Frank Herbert
53. "Cold Comfort Farm" – Stella Gibbons
54. "Rozważna i romantyczna" – Jane Austen
55. "Pretendent do ręk"i – Vikram Seth
56. "Cień wiatru" – Carlos Ruiz Zafon
57. "Opowieść o dwóch miastach" – Charles Dickens
58. "Nowy wspaniały świat" – Aldous Huxley
59. "Dziwny przypadek psa nocną porą" (również: Dziwny przypadek z psem nocną porą) – Mark Haddon 60. "Miłość w czasach zarazy" – Gabriel Garcia Marquez
61. "Myszy i ludzie" (również: O myszach i ludziach) – John Steinbeck
62. "Lolita" – Vladimir Nabokov
63. "Tajemna historia" – Donna Tartt
64. "Nostalgia anioła" – Alice Sebold
65. "Hrabia Monte Christo" – Alexandre Dumas
66. "W drodze" – Jack Kerouac
67. "Juda nieznany" – Thomas Hardy
68. "Dziennik Bridget Jones" – Helen Fielding
69. "Dzieci północy" – Salman Rushdie
70. "Moby Dick – Herman Melville
71. "Oliver Twist" – Charles Dickens
72. "Dracula" – Bram Stoker
73. "Tajemniczy ogród" – Frances Hodgson Burnett
74. "Zapiski z małej wyspy" – Bill Bryson
75. "Ulisses" – James Joyce
76. "Szklany kosz" – Sylvia Plath
77. "Jaskółki i Amazonki" – Arthur Ransome
78. "Germinal" – Emile Zola
79. "Targowisko próżności" – William Makepeace Thackeray
80. "Opętanie" – AS Byatt
81. "Opowieść wigilijna" – Charles Dickens
82. "Atlas chmur" – David Mitchell
83. "Kolor purpury" – Alice Walker
84. "Okruchy dnia" – Kazuo Ishiguro
85. "Pani Bovary" – Gustave Flaubert
86. "A Fine Balance" – Rohinton Mistry
87. "Pajęczyna Szarloty" – EB White
88. "Pięć osób, które spotykamy w niebie" – Mitch Albom
89. "Przygody Scherlocka Holmesa" – Sir Arthur Conan Doyle
90. "The Faraway Tree Collection" – Enid Blyton
91. "Jądro ciemności" – Joseph Conrad
92. "Mały Książę" – Antoine De Saint-Exupery
93. "Fabryka os" – Iain Banks
94. "Wodnikowe Wzgórze" – Richard Adams
95. "Sprzysiężenie głupców" (również: Sprzysiężenie osłów) – John Kennedy Toole
96. "Miasteczko jak Alece Springs" – Nevil Shute
97. "Trzej muszkieterowie" – Alexandre Dumas
98. "Hamlet" – William Shakespeare
99. "Charlie i fabryka czekolady" – Roald Dahl
100. "Nędznicy" – Victor Hugo

29 czerwca 2013

Bowiem solidna książka zawsze wskazuje w inną stronę i poza siebie...

Ceny książek w pierwszej z brzegu księgarni, jakie są, każdy widzi. Jakim zapaleńcem, bibliofilem notorycznym i szaleńcem trzeba być, aby kupić jedną z najdroższych książek świata?  Czy w tych przypadkach o wartości książek na pewno decyduje ich treść? Na pewno o o wartości decyduje wartość historyczna dzieł, które pochodzą z przełomowych wydarzeń, są osnute pewną wielką zaskakującą historią bądź są tak popularne, że zna je każdy ale nie każdego na nie stać. Teraz jest okazja zobaczyć co to za książkowe wspaniałości

Oto lista 10 najdroższych książek świata.
 
 
 
1 miejsce. z kwotą 44 mln dolarów zajmuje

Kodeks Leicester, czyli XVI-wieczny zbiór notatek  Leonarda da Vinci. Zawiera jego szkice, pomysły i obserwacje. Kto jest szczęśliwym posiadaczem Kodeksu? Od 1994 roku Bill Gates. Książkę kupił na aukcji za 30,8mln USD.
 W 2004 r. Kodeks został wystawiony w Zamku de Chambordi, a w 2005 r. w Tokio. Jedna ze stron została udostępniona w muzeum w Seattle. Poza tym Bill Gates zeskanował książkę i wykorzystał jako wygaszasz ekranu rozpowszechniany z zestawem Microsoft Plus! Dla Windows 95.
Książka ma zaledwie (?) 72 strony. Napisana ręcznym włoskim pismem lustrzanym. Tekst zaś, oprawiony jest licznymi ręcznie wykonanymi rysunkami i wykresami.




2 miejsce. zajmuje Zakon Świętego Benedykta „Ewangeliarz Henryka Lwa” – 11,7 miliona dolarów

 266. stronicowy manuskrypt zawiera tekst czterech Ewangelii oraz 50 całostronicowych ilustracji. Prezentowany jedynie co dwa lata na krótkich wystawach. To cenny przykład romańskiego
malarstwa książkowego 2 połowy XII w. Ewangeliarz został zakupiony przez niemieckiego bankiera Hermanna Josefa Absa do spółki z rządem niemieckim na aukcji w londyńskim Sotheby’s w 1983 roku za 8,14 miliona funtów (około 11,7 miliona dolarów w tamtych czasach).








 






3. miejsce (11 mln dolarów) zajmują „Ptaki Ameryki” Johna Jamesa Audubona.

Praca życia amerykańskiego ornitologa oraz malarza, którego celem było opisanie i namalowanie wszystkich ptaków, występujących w Ameryce północnej. Składający się z czterech tomów komplet
został wydany w latach 1827-1838. Ze 170 egzemplarzy dzieła do naszych czasów przetrwało 119.


 




4 miejsce. Geoffrey Chaucer „Opowieści kanterberyjskie” – 7,5 miliona dolarów

To zbiór historii,  opowiadanych przez grupę pielgrzymów, zdążających z Southwark do grobuThomasa Becketa w Canterbury. Opowieści te zostały napisane w języku średnioangielskim.
Egzemplarz został zakupiony w 1776 roku przez pierwszego Hrabiego FitzWilliama na wyprzedaży biblioteki John Radcliffe’a w londyńskim domu aukcyjnym Christie’s za kwotę… 6 funtów. To się nazywa udana inwestycja.








5 miejsce zajmuje  Pierwsze folio Williama
Shakespeare’a,  6,166 mln dolarów

Współczesna nazwa nadana pierwszemu opublikowanemu zbiorowi dzieł Williama Shakespeare’a; jego pełny tytuł brzmi: Mr. William Shakespeares Comedies, Histories, & Tragedies (Komedie, Kroniki i Tragedie pana Williama Shakespeare’a).
Autorskie rękopisy, nierzadko z licznymi poprawkami, nazywane były za czasów Szekspira foul papers. Określeniem folio nazywano przepisaną na czysto przez zawodowego skrybę autoryzowaną wersję utworu.W przypadku Szekspira pierwsze folio sporządzono dopiero przy okazji publikacji. Księgę wydano w formacie typograficznym folio, co oznacza arkusz papieru złoĪony na pół.Pierwotna cena zbioru 36 dzieł Szekspira wynosiła 1 funta, co w obecnych czasach daje równowartość ok. 170 -200 USD. Trzeba było dopłacić jeden lub dwa funty więcej, jeśli życzeniem kupującego było oprawienie swojego egz. w skórę lub wykonanie innego zdobienia.
Do dzisiaj przetrwało dokładnie 228 z ok. 750 – 1000 wydrukowanych egzemplarzy. W 2001 roku, współzałożyciel Microsoftu, Paul Allen, zakupił egzemplarz za 6 166 000 dolarów w nowojorskim Christie’s.Największą kolekcją (79 sztuk) może poszczycić się Biblioteka Folgera w Waszyngtonie.Dziesięć lat temu środowisko szekspirologów zostało poruszone wiadomością o zuchwałej kradzieży Pierwszego Folio ze zbiorów uniwersytetu w Durham (Anglia). Złodzieje wpadli w roku 2008, gdy próbowali wycenić starodruk u specjalistów z… Biblioteki Folgera.


6 miejsce. zajmuje Biblia Gutenberga – 4,9 miliona dolarów




Na świecie istnieje tylko 48 egzemplarzy (36 na papierze, 12 na pergaminie).
Jest to pierwsza książka, do której druku użyto ruchomej czcionki.Przynajmniej takie jest założenie.
Gutenberg jest uważany za wynalazcę ruchomej czcionki, mimo że jej historia sięga przynajmniej Chin w XI w. Wynalazek czcionki ruchomej był prawdopodobnie pierwotnie autorstwa Laurensa Janszoona Costera, Holendra z Haarlemu.
Najwięcej egzemplarzy jest w Niemczech (12 ) i w USA – 11. W dalszej kolejności: w Wielkiej Brytanii (8), Francji (4), po 2 egz. w Watykanie, Hiszpanii i Rosji  oraz po jednym w Austrii, Danii, Portugalii, Belgii, Szwajcarii i Japonii.
Swój egzemplarz ma również Polska. Dwutomową wersję na papierze, mającą oryginalną XV-wieczną oprawę (wykonaną przez słynnego introligatora, mistrza Henryka Costera z Lubeki), można oglądać w Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie.





7 miejsce. Henri Louis Duhamel du Monceau “Traité des arbres fruitiers” (z ilustracjami Pierre Antoine Poiteau i Pierre Jean François Turbina) – 4,5 miliona dolarów



Najdroższa książka, jaką kiedykolwiek napisano na temat drzew owocowych. Kopia
pięciotomowego wydania z ilustracjami została sprzedana w 2006 roku za 4,5 miliona dolarów. Każdy z tomów ma prawie metr wysokości. Wydano zaledwie 170 egzemplarzy tej książki. Do dziś zachowało się około 120.










8 miejsce. Klaudiusz Ptolemeusz „Cosmographia” – 4 miliony dolarów

Pierwszy na świecie drukowany atlas i jednocześnie pierwsza książka, w której wykorzystano wygrawerowane ilustracje.
Podobno, nie czytałam, Klaudiusz Ptolemeusz napisał w Cosmographii, m.in. o Sarmacji Europejskiej obejmującej tereny Karpat i Wisły. Herodot, Sarmatami nazywał plemiona pochodzące ze związku Amazonek ze Scytami.







9 miejsce. J. K. Rowling „Baśnie barda Beedle’a” – 3,98 miliona dolarów



„Baśnie…” pojawiły się w fabule ostatniego tomu sagi o młodym czarodzieju pt.Harry Potter i Insygnia Śmierci. Przed wydaniem masowym, które można było dostać w księgarniach na całym świecie, J. K. Rowling stworzyła siedem oryginalnych egzemplarzy. Każdy z nich został napisany i zilustrowany własnoręcznie przez autorkę. Sześć sztuk rozdała najbliższym przyjaciołom i wydawcom, natomiast siódmy wystawiono na aukcji.
Właśnie ten egzemplarz został zakupiony przez Amazona, za kwotę 3,98 miliona dolarów. Pieniądze ze sprzedaży przekazano The Children’s Voice. To fundacja charytatywna, której współzałożycielką jest Rowling.




10 miejsce. William Blake „Pierwsza księga Urizena” – 2,5 miliona dolarów



Dzieło XVIII-wiecznego poety, zaliczanego czasem do grona poetów wyklętych w literaturze angielskiej. Książka uważana za jedną z najważniejszych książek w serii proroczych dzieł Blake’a. Jeden z ośmiu znanych i ocalałych egzemplarzy został sprzedany w 1999 roku prywatnemu kolekcjonerowi za kwotę 2,5 miliona dolarów, podczas aukcji w nowojorskim oddziale domu aukcyjnego Sotheby’s.







Kogo na to stać?:)

"Z książkami jest tak, jak z ludźmi: bardzo niewielu ma dla nas ogromne znaczenie. Reszta po prostu ginie w tłumie"- KSIĄŻKI ZAKAZANE





Od wieków w Polsce i na całym świecie aresztuje się nie tylko ludzi, ale także... książki. Zabrania się ich czytania, posiadania w domowej biblioteczce, a nawet zaglądania do nich w publicznych czytelniach i bibliotekach. Lekturami zakazanymi w różnych okresach były nie tylko takie książki, jak Mein Kampf Hitlera, Manifest Komunistyczny czy Biblia, ale także... Czerwony kapturek czy Charlie i fabryka czekolady. Jakie były przyczyny tego rodzaju zakazów? Których tytułów nie pozwalano czytać? Których książek nie wolno czytać także dzisiaj?


1. "451 stopni Fahrenheita" - Ray Bradbury
Powieść wybitnego autora s-f przez 13 lat była sprzedawana w wersji ocenzurowanej przez wydawcę - zmieniono treść ponad 75 fragmentów. W 1998 roku została usunięta z listy lektur w Missisipi za bluźnierstwo. Cenzurę zniesiono jednak po protestach uczniów i rodziców. Książka porusza temat... cenzury i palenia książek.

2. "Archipelag GUŁag" - Aleksandr Sołżenicyn
Powieść stała się dla autora przyczyną aresztowania, pozbawienia obywatelstwa radzieckiego i skazania na wygnanie. Zakazano jej w ZSRR z powodów politycznych (do 1980 roku). W 2009 roku dodano ją do listy lektur w szkołach średnich.

3. "Bastion" - Stephen King
Zakazano jej w jednej ze szkół w Oregonie (1989) za sceny przygodnego seksu i przemocy.

4. Biblia
W 1942 roku w III Rzeszy ogłoszono doktrynę Narodowego Kościoła Rzeszy, próbowano wyeliminować chrześcijaństwo i zakazano czytania Biblii, którą miała zastąpić... „Mein Kampf”.

5. "Buszujący w zbożu" - Jerome David Salinger
Książka wzbudza kontrowersje z powodu zastosowania wulgarnego języka, motywów seksualnych oraz rzekomej dewaluacji wartości rodziny, promocji alkoholu, papierosów i rozwiązłości. W 1957 roku australijski urząd celny skonfiskował przesyłkę zawierającą m.in. „Buszującego w zbożu”, która miała być prezentem dla australijskiego rządu od ambasadora USA. W latach 1961-1982 książka była zakazana w szkołach i amerykańskich bibliotekach.

6. "Chata wuja Toma - Harriet Beecher Stowe"
Książka, która powstała jako wyraz antyrasistowskich poglądów autorki, została zakazana w Illinois (1984) na wniosek radnego ze względu na rzekomy rasizm i niestosowny język. Miał się on przejawiać w użyciu w niej słowa „nigger”, które jest dziś uważane w USA za słowo „zakazane” i skrajnie rasistowskie. Szkoda, że współcześni cenzorzy nie pamiętają o tym (lub nie chcą pamiętać), że w czasie, kiedy książka powstała, było to określenie stosowane na porządku dziennym i użycie go w książce jest odzwierciedleniem ówczesnych realiów.
Zdanie radnego podzielili jednak uczniowie i rodzice. Od momentu wydania powieść budziła w USA silne emocje. Porusza temat murzyńskich niewolników żyjących na południu USA. Impulsem do jej napisania było uchwalenie w 1850 roku przez Kongres Stanów Zjednoczonych ustawy przeciwko ukrywaniu zbiegłych czarnych niewolników. Książka, ukazująca przemoc i bezwzględność z jaką traktowano Murzynów, stała się ważnym ideowym argumentem liberalnej Północy w walce o zniesienie niewolnictwa.
Powieść została też zakazana w 1853 roku w Rosji z powodu... podważania nauk Kościoła prawosławnego i poddawanie w wątpliwość autokratycznej władzy.

7. "Charlie i fabryka czekolady" - Roland Dahl
Książka została zakazana w bibliotece publicznej w Boulder (Colorado, USA), ponieważ światli bibliotekarze uznali, że promuje nazbyt ubogą filozofię życiową. Zaskakujące, że w tej bibliotece w ogóle mają jakieś książki...

8. "Cierpienia młodego Wertera" - Johan Wolfgang Goethe
Powieść wywierała silny wpływ na czytelników, którego efekty stały się wręcz zjawiskiem społecznym: ubierali się oni jak główny bohater, znacznie wzrosła liczba samobójstw (z egzemplarzem książki w kieszeni). Publikacja została zakazana przez kościół, z powodów religijnych i społecznych. Zdaniem duchownych nakłaniała ona do samobójstwa. W 2007 roku ta klasyczna pozycja znalazła się na tzw. indeksie Giertycha.


9. "Czerwony kapturek" - bracia Grimm
Książki zakazano w szkołach w Kalifornii przez... butelkę wina znajdującą się w koszyku, który Czerwony Kapturek niósł dla babci. Naprawdę, niektórym niewiele trzeba.:):)

10. "Cztery pory roku" - Stephen King
Książka usunięta z kilku bibliotek szkolnych w USA ze względu na „niespełnianie standardów społecznych”. W jednej ze szkół książki zakazano na prośbę rodziców.


11. "Dekameron" - Giovanni Boccaccio
Znalazła się na rzymskim indeksie w 1559 roku, zakaz potwierdzono 5 lat później. W USA utwór ten pozostawał zakazany przez dziesięciolecia na podstawie dokumentu „Federal Anti-Obscenity Act” (1873). W 1954 roku trafił na czarną listę National Organization of Decent Literature za obsceniczność, wulgarność, lubieżność i brak przyzwoitości.

12. "Doktor Żywago" - Borys Pasternak
Zakazana w Rosji do 1988 roku za antywojenny, kontrrewolucyjny wydźwięk i krytykę stalinizmu. Kiedy w roku 1958 Pasternakowi przyznano Literacką Nagrodę Nobla, zmuszono go do odmowy jej przyjęcia.

13. "Dziennik" - Anne Frank
Co mogło się nie spodobać cenzorom w wojennym pamiętniku małej dziewczynki? Ojciec Anne usunął z pamiętnika fragmenty, gdzie np. skarżyła się na egoizm innych, jednak wydawcy to nie wystarczyło i zażądał usunięcia kolejnych fragmentów, np. o menstruacji Anne i jej siostry. Niemieckie wydanie książki pociągnęło za sobą kolejne ingerencje w treść; usunięto fragmenty uznane za... obraźliwe dla Niemców. Z kolei wrażliwi na zagadnienia moralne rodzice amerykańskich uczniów oskarżali książkę o niestosowność i, a jakże, podważanie autorytetu dorosłych.
Natomiast w 1983 roku w Alabamie chciano usunąć książkę z listy lektur, gdyż uznano ją za... zbyt przygnębiającą. Zakazano jej w Libanie za pozytywne przedstawienie Żydów i Izraela.

14. "Folwark zwierzęcy" - George Orwell
Do końca lat 80’ XX wieku książka była zakazana przez polską cenzurę, ponieważ przedstawiała ustrój totalitarny, nawiązując do rosyjskich władz. Pierwsze oficjalne polskie wydanie ukazało się dopiero w roku1988, mimo to jednak od końca lat 70’ powieść cieszyła się dużym zainteresowaniem i krążyła w drugim obiegu. W Kenii zakazano jej w 1991 roku, ponieważ krytykowała... skorumpowanych przywódców, natomiast w 2002 roku w szkołach w Zjednoczonych Emiratach Arabskich - z powodu... bohaterów w postaci mówiących świń. Uznano, że taki obraz godzi w wartości religii islamskiej.

15. "Grona gniewu" - John Steinbeck
Akcja toczy się w czasach Wielkiego Kryzysu. Rodzina najemnych farmerów zostaje wysiedlona ze swojego domu w Oklahomie za przyczyną suszy, trudności ekonomicznych oraz zmian w przemyśle rolniczym. Podobnie jak wielu im podobnych wyruszają do Kalifornii. Tam planują szukać pracy, ziemi, godności i przyszłości. Na miejscu muszą jednak stawić czoła wyzyskowi robotników na głodowych stawkach, spotyka ich rozczarowanie, jako że rynek pracy jest przepełniony, a mieszkańcy dręczą i prowokują migrantów.
Książka została zakazana w wielu miejscach USA, m. in. w Kalifornii. Obywatele USA palili jej egzemplarze, była atakowana przez prawicę i lewicę. Z jednej strony książka nie była akceptowana przez część społeczeństwa, ale jednocześnie stała się bestsellerem, a kolejki do wypożyczania jej w bibliotekach były rekordowo długie (np. 62 osoby oczekujące w East St. Louis, USA). W roku 1962 Steinbeck otrzymał Literacką Nagrodę Nobla, do której w znacznej mierze przyczyniły się „Grona gniewu”.

16. "Jądro ciemności" - Joseph Conrad
Książka była atakowana za rasistowski wydźwięk, wzbudzała konsternację i oburzenie. Była szeroko komentowana i poddawana dyskusji wśród akademików.

17. "Kandyd" - Voltaire
Książka zakazana w USA w 1929 roku z powodu rzekomej obsceniczności. W roku1944 Poczta USA zażądała wykreślenia pozycji z katalogu książek dostarczanych za ich pośrednictwem.

18. "Kochanek Lady Chatterley" - David Herbert Lawrence
W Wielkiej Brytanii książkę uznawano za pornograficzną. Powodem do ataków było m.in. słownictwo (np. słowo „fuck” czy „cunt”). W roku 1960 książka wyrokiem sądu została „oczyszczona z zarzutu” obsceniczności.
W Australii zakazano nie tylko samej książki Lawrence’a, ale także publikacji na jej temat, „The Trial of Lady Chatterley”. Historia tej powieści przyczyniła się do złagodzenia cenzury w tym kraju. Mimo to w 2009 roku Australia Post (instytucja rządowa) zabroniła sprzedaży książki w swoich sklepach. Książka znajdowała się też na czarnych listach w wielu innych krajach, np. Kanadzie, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Japonii.

19. "Kod Leonarda da Vinci" - Dan Brown
Książka zakazana w Libanie, oficjalnie potępiona także przez Kościół Katolicki.

20. "Kolor purpury" - Alice Walker
Powieść porusza trudne tematy rasizmu, przemocy wobec kobiet, gwałtu, kazirodztwa. Została zakazana w szkole w Oakland (Kalifornia; 1984), w szkołach w Pensylwanii (1992), usunięto ją także z bibliotek szkolnych w Zachodniej Virginii. Przyczyną były rzekome „niepokojące idee” na temat relacji międzyrasowej, relacji człowieka z Bogiem, ludzkiej seksualności (bohaterką jest lesbijka).

21. "Książę" - Nicholo Machiavelli
Książka znalazła się na indeksie tytułów „absolutnie zakazanych” przez Kościół Rzymskokatolicki. Katolicy nie mogli czytać, ani nawet posiadać tego dzieła. Protestanci oskarżali autora o wydarzenia nocy świętego Bartłomieja, był on wg nich bezpośrednio odpowiedzialny za śmierć 50 tys. hugenotów. Na niekorzyść książki działał w latach późniejszych fakt, że stanowiła ona dla Benito Mussoliniego argument popierający istnienie władzy dyktatorskiej.

22. "Lolita" - Vladimir Nabokov
W 1955 roku Ministerstwo Spraw Wewnętrznych we Francji zakazało wydawania książki; zakaz cofnięto jednak rok później. Recenzje powieści były skrajnie różne, np. w „New York Times Book Review” oceniono ją pozytywnie, a na łamach „New York Times” uznano ją za pornograficzną. Książka była zakazana również w Wielkiej Brytanii, Argentynie, Nowej Zelandii, RPA.

23. "Lot nad kukułczym gniazdem" - Ken Kesey
Powieść obnażająca i piętnująca nieludzkie praktyki stosowane w szpitalach psychiatrycznych,  metaforycznie odczytywana jako obraz ówczesnego, zniewolonego społeczeństwa amerykańskiego. Zakazana w wielu amerykańskich szkołach, m.in. w Colorado (1971), Ohio, Nowym Jorku, Idaho, Waszyngtonie, głównie za wulgarne słownictwo, gloryfikowanie działalności przestępczej, opisy brutalności i przyczynianie się do zepsucia młodzieży. W jednaj z kalifornijskich szkół została wycofana (2000) ze względu na rodziców, którzy skarżyli się na wybór przez nauczycieli „śmieci” jako lektur.

24. "Manifest komunistyczny" - Karol Marks, Fryderyk Engels
W 1878 roku książki zakazano w Niemczech, z powodu dwóch prób zamachu na Wilhelma I. W roku 1933 znalazła się wśród pozycji publicznie palonych przez nazistów. Trafiła też do indeksu ksiąg zakazanych Kościoła Rzymskokatolickiego. Zakazywana była w min. 16 krajach na całym świecie.

25. "Mechaniczna pomarańcza" - Anthony Burgess
W 1973 roku w Utah pewien księgarz został aresztowany za sprzedawanie obscenicznych książek, wśród których znajdowała się „Mechaniczna pomarańcza’. Książka skreślona z listy lektur w wielu amerykańskich stanach, np. w Massachusetts (1977), Colorado (1976) za wulgarny język. Usunięto ją też z bibliotek szkolnych w Alabamie (1982).

26. "Mein Kampf" - Adolf Hitler
Ewidentnie rasistowska książka budziła liczne protesty jeszcze przed opublikowaniem zarówno w USA jak i w Europie. We wrześniu 1933 roku zakazano sprzedaży książki w Pradze, miesiąc później w Katowicach (sąd uznał ją za „obraźliwą”). Jest zakazana w Polsce.

27. "Myszy i ludzie" - John Steinbeck
Książkę usunięto z bibliotek szkolnych w Tennessee, kiedy postanowiono pozbyć się wszystkich „brudnych książek” z publicznych szkół i bibliotek. Oskarżono ją o obsceniczność i wulgarny język. Podobny los spotkał ją w stanie Ohio (1980).

28. "Nagi lunch" - William S. Burroughs
Książkę uznano za obsceniczną w Bostonie w latach 60’ XX wieku, zakazano jej z powodu realistycznych opisów praktyk seksualnych, w tym gejowskich.

29. "Na zachodzie bez zmian" - Erich Maria Remarque
Zakazana za obsceniczność w USA (w Chicago i Bostonie). W Austrii i Czechosłowacji (1929) zakazano jej czytać żołnierzom, a we Włoszech (1933) została uznana za przejaw antywojennej agitacji. W nazistowskich Niemczech książki zakazano, ponieważ była zniewagą dla Wermachtu, a w roku 1933 znalazła się wśród pozycji palonych publicznie przez nazistów.

30. "Nora czyli dom lalki" - Henryk Ibsen
W 1883 roku zakazano jej w Alabamie (USA) za propagowanie... poglądów feministycznych.

31. "Nowy wspaniały świat" - Adolous Huxley
W 1932 roku w Irlandii zakazano jej z powodu nawiązań o charakterze seksualnym. Usuwana z programów nauczania w USA: w Missouri (1980), Oklahomie (1988), Kalifornii (1993) ze względu na rzekome negowanie wartości rodziny, chrześcijańskich i koncentrację wokół negatywnych aspektów.

32. "Oliver Twist" - Charles Dickens
Książkę oskarżano o antysemityzm. W 1949 roku grupa żydowskich rodziców w Nowym Jorku oskarżyła miejską radę edukacji, domagając się wycofania utworu ze szkół. Sąd odrzucił wniosek, orzekając, że usuwanie książek ze szkół nie przyczyni się do osłabienia uczuć antyreligijnych.

33. "O powstaniu gatunków" - Karol Darwin
Książka była zakazana w wielu krajach, zakazywano też nauczania w szkołach teorii ewolucji Darwina. Autora oskarżano o „detronizację Boga”. Książkę potępiano podczas kazań, nigdy jednak nie znalazła się ona na indeksie Kościoła Katolickiego.

34. "Pamiętniki Fanny Hill" - John Cleland
Osiemnastowieczny bestseller o życiu prostytutki został zakazany w Massachusetts w roku 1821, jak się można domyślić - za obsceniczność. Pierwsza książka, która była przedmiotem sprawy sądowej o obrazę obyczajów w USA.

35."Pani Bovary" - Gustave Flaubert
Książkę oskarżano o „przestępstwo przeciwko moralności”, francuscy wydawcy usuwali z niej fragmenty, które uznawali za niestosowne. W roku 1888 brytyjska gazeta „Tablet” zaatakowała Flauberta, nazywając go pornografem.

36. "Paragraf 22" - Joseph Heller
Książka zakazana w Ohio (1972), Teksasie (1974) i Waszyngtonie (1979) za obraźliwy język. Książkę próbowano usunąć ze szkół m.in. z powodu ukazania kobiet w obraźliwy sposób.

37. "Pieśń Salomona" - Toni Morrison
Książki zakazano w wielu amerykańskich szkołach z powodu poniżającego stosunku do czarnoskórych oraz pornograficznego języka.

38. "Przemiana" - Franz Kafka
Utwór, który można odczytać jako obraz współczesności, alienacji człowieka, rzeczowego charakteru więzi międzyludzkich, gdy człowiek nie liczy się jako osoba oraz jako protest przeciwko prowadzącemu do wyobcowania stylowi życia,  został zakazany w nazistowskich Niemczech.

39."Przeminęło z wiatrem" - Margaret Mitchell
Zakazana w niektórych amerykańskich szkołach (1978, 1984) ze względu na „rasistowski język”.

40. "Przygody Hucka Finna" - Mark Twain
Książki zakazywano wielokrotnie (od 1885 do 2004 roku). Jako przyczyny podawano m.in. niski poziom (nadaje się tylko do slumsów), brak elegancji, rasowo obraźliwy język i wydźwięk, ale także... zbytnią rasową tolerancyjność. Historia podobna więc do przypadku „Chaty wuja Toma”...

41. "Przygody Tomka Sawyera" - Mark Twain
Zakazano jej w pokoju dziecięcym w Brooklynie, bibliotekach publicznych w Nowym Jorku, Denver i Kolorado (1876), a także w Pensylwanii (1994) za – znów - rasistowski język.

42." Rok 1984" - George Orwell
Była zakazywana wielokrotnie za treść komunistyczną i odniesienia o charakterze seksualnym. W roku 1950 zakazano jej w ZSRR ze względu na krytykę ustroju. Natomiast w 1981 roku na Florydzie ze względu na... prokomunistyczny wydźwięk (w istocie Orwell miał bardzo lewicowe poglądy, ale sprzeciwiał się totalitaryzmowi). Była to stosunkowo częsta przyczyna zakazywania książki w amerykańskich szkołach, argumenty takie podnosili rodzice, ale i duchowni oraz dyrektorzy.

43. "Rzeźnia numer 5" - Kurt Vonnegut
Książkę palono w Południowej Dakocie i w Michigan z powodu odniesień do kwestii religii (1973). Usunięto ją z wielu bibliotek szkolnych w USA, głównie za rzekomą obsceniczność, wulgarny język, sceny przemocy, bezbożność, niepatriotyczny obraz wojny.

44. "Szatańskie wersety" - Salman Rushdie
Zakazana w następujących krajach za bluźnierstwa wobec Islamu: Bangladesz, Egipt, Indie, Iran, Kenia, Kuwejt, Liberia, Malezja, Papua Nowa Gwinea, Pakistan, Senegal, Singapur, Sri Lanka, Tanzania, Tajlandia. Usunięta także z biblioteki publicznej w Wichicie (Kansas; 1989) za bluźnierstwa wobec proroka Mahometa.

45. "Szczęśliwy książę i inne opowieści "- Oscar Wilde
Zakazana w bibliotece publicznej w Springfield (1988), ponieważ opowiadania uznano za „niepokojące i chorobliwe”.

46. "Szkarłatna litera" - Nathaniel Hawthorne
W USA rodzice uczniów wielokrotnie zabiegali o wycofanie utworu z listy lektur, w większości przypadków jednak do tego nie dochodziło. Książkę uważano za obsceniczną, ponadto zawierała motyw cudzołóstwa. Jeden z rodziców oskarżył też książkę o wulgarne słownictwo, które jednak w powieści nie występuje. Książka była zakazana w Rosji w latach 1852-1856, w okresie nasilonej cenzury.

47. "Sztuka kochania" - Owidiusz
Poemat prawdopodobnie przyczynił się do wygnania Owidiusza z Rzymu w 8 r. n.e. W 1497 roku książkę palono we Florencji pod zarzutem niemoralnej treści, a w roku 1564 trafiła na indeks trydencki.

48. "To" - Stephen King
Książka zakazana w bibliotekach szkolnych w Nebrasce (1987). Znalazła się także na zamkniętej półce („closed shelf”) biblioteki New York Central High School (1992).

49. "Uciekaj, Króliku "- John Updike
Powieść zakazana w Irlandii w latach 1962-1967 z powodu rzekomej obsceniczności i nieprzyzwoitości. Zakaz zniosła nowa ustawa o cenzurze publikacji (1967). Książka była też usuwana z amerykańskich szkół i bibliotek ze względu na wulgarny język i opisy aktów seksualnych.

50. "Ulisses" - James Joyce
Książka zakazana w Wielkiej Brytanii w latach 30’ oraz w Australii w latach 30’ i 40’ XX wieku. Chwilowo była też zakazana w USA ze względu na treści o charakterze seksualnym.

51. "Umiłowana" - Toni Morrison
W 1995 roku książka została zakazana na Florydzie ze względu na język, mimo że w roku 1987 tytuł nagrodzono nagrodą Pulitzera.

52. "Wieczór trzech króli" - William Szekspir
Utwór wykreślono z programu nauczania w New Hampshire ze względu na ukazywanie homoseksualizmu jako pozytywnego stylu życia.

53. "Wielki Gatsby" - Francis Scott Fitzgerald
W roku 1987 zakwestionowano poprawność książki w Baptist College w Charleston ze względu na język i odniesienia o charakterze seksualnym.

54. "Władca much" - William Golding
W 1992 roku książkę usunięto z bibliotek szkolnych na Florydzie (1992) ze względu na zawarte w niej przekleństwa oraz rzekomo szokujące fragmenty o seksie, obraźliwy stosunek do mniejszości, Boga, kobiet i osób niepełnosprawnych. Mimo że książki zakazano również w Nowym Jorku, znajdowała się ona na liście lektur dodatkowych dla tamtejszych uczniów.

55. "Wyznania" - Jean Jacques Rousseau
Książka trafiła na indeks Kościoła Katolickiego w 1806 roku. Zakazana w USA w roku 1929. Z uwagi na „szkodliwość dla ludzkiej moralności” Urząd Celny zakazał przywozu książki do Stanów Zjednoczonych.

56. "Zabić drozda" - Harper Lee
Zakazana w USA (Minnesocie i Teksasie), także w innych krajach, głównie ze względu na rasistowskie obelgi znajdujące się w książce (m.in. występowanie słowa „nigger”), mimo że przesłanie samej książki jest zdecydowanie antyrasistowskie.

57. "Złote żniwa: rzecz o tym, co się działo na obrzeżach zagłady Żydów" - Jan Tomasz Gross
Sprawa książki trafiła do polskiej prokuratury. Orzeczono jednak, że nie znieważa ona narodu Polskiego i odmówiono prowadzenia w tej sprawie śledztwa.

58. "Zwierciadło Korony Polskiej" - Sebastian Milczyński
Pamflet ten został zakazany przez Zygmunta III Wazę; był jedną z przyczyn wybuchu zamieszek antyżydowskich w Krakowie.

59. "Zwrotnik Raka" - Henry Miller
Książka została w USA zakazana na 27 lat (1934-1961) ze względu na wątki erotyczne, wulgarny język. Autor sam określał ją jako „zniewagę wyrządzoną siedmiu fundamentalnym wartościom i symbolom kultury: Sztuce, Bogu, Człowieczeństwu, Przeznaczeniu, Czasowi, Miłości i Pięknu”. Książka do dziś uznawana jest za obsceniczną przez Citizens for Decent Literature. Inne książki Millera także były zakazane w USA. „Zwrotnik Raka” podobny los spotkał w RPA.


W Polsce mało brakowało, a mielibyśmy także swój własny, współczesny indeks, zwany roboczo Indeksem Giertycha – była to lista książek, które w maju 2007 roku ówczesny niesławny minister edukacji Roman Giertych chciał wykreślić z listy lektur szkolnych. Były to:

Trans-Atlantyk - Witold Gombrowicz
Ferdydurke - Witold Gombrowicz
Szewcy - Witkacy
Cierpienia młodego Wertera - Johann Wolfgang Goethe
Faust - Johann Wolfgang Goethe
Proces - Franz Kafka
Jądro ciemności - Josepha Conrada
Zbrodnia i kara - Fiodor Dostojewski
Inny świat - Gustaw Herling Grudziński


Na szczęście nie udało się...:)

27 czerwca 2013

Ludzie mówią, że życie to jest to, ale ja wolę sobie poczytać:)

Lista książek, które chcę w najbliższym czasie przeczytać jest długa, ostatnio natknęłam się na ciekawą kiążkę.Przerażająca historia chłopca, który aby ratować siebie i rodzinę sam wydał innych na śmierć z rąk okupanta. Małe dzieci, które przejęły tak straszne nawyki spowodowane strachem to zjawisko powszechne podczas wojny. Dopiero po latach ten nie będący już dzieckiem człowiek dostrzega co tak naprawdę zrobił i szuka przyczyn w tamtejszym świecie kiedy strach o własne życie był silniejszy od losu drugiego człowieka. Trudna sztuka wyborów, walka o życie.

"Wstręt do tulipanów"-  Richard Lourie  

Historia chłopca, który wydał Annę Frank.
Wiele lat po wojnie do Joopa powraca koszmar, o którym na zawsze chciał zapomnieć. Tylko on nosi w sobie odpowiedź na pytanie, które dręczy ludzi na całym świecie. Tylko on zna tajemnicę śmierci Anny Frank.
Przed oczami Joopa stają obrazy z dzieciństwa. Groza mrocznego Amsterdamu z lat okupacji. Piasek sypany do baków niemieckich ciężarówek. Bracia walczący o zabawkę – opaskę z gwiazdą Dawida. Ojciec, o którego miłość i akceptację tak desperacko zabiegał. Jaka jest cena ojcowskiej miłości? Gdzie leży granica poświęcenia dla ukochanych osób?
Historia Joopa to poruszająca opowieść o miłości dziecka, okrucieństwie wojny i koszmarach przeszłości.

"Nienawidzę tulipanów. Są zbyt piękne, kiedy są żywe, i wyglądają strasznie martwo, kiedy zwiędną. Ale tak naprawdę to nienawidzę ich dlatego, że wiem, jak smakują. W czasie wojny, pod koniec, gdy niczego już nie było, jedliśmy je, jedliśmy cebulki tulipanów".


"Wyznaję"-  Jaume Cabre

 Tą książkę czyta cała Europa więc ja też muszę ją przeczytać:) Przełomowe dzieło w współczesnej literaturze, na pewno obszerna ale czy kunsztowna? sprawdzę to w najbliższym czasie. Przeczuwam, że ta ksiązka ma coś z "Cienia wiatru" Carlosa Ruiza Zafona począwszy od miejsca w którym rozgrywa się akcja poprzez postać chłopca, który wychowywał się wśród książek. Chciałabym już ją czytać.







 "Zgoda na szczęście"- Ficner-Ogonowska Anna

III tom powieści tej wspaniałej artystki, taka lekka książeczka:)Historia, która może przydarzyć się każdemu z nas, łatwy język nie skomplikowana fabuła, która towarzyszyła dwum poprzednim tomom sprawia, że ta książka nie może nudzić, na szczęście III część już jest i niedługo będzie w moich rękach.





Stephen King - "Joyland"


King to mistrz i znów daje o sobie znać, kolejna powieść osnuta oczywiście w specywicznym klimacie, tym razem jest to mroczne, dość osobliwe miejsce jakim jest amerykańskie wesołe miasteczko. Oczywiście zaskakujące sytuacje i nieprzewidziane zwroty akcji sprawiają, że książkę czyta się od deski do deski jednym tchem i jeszcze chce się więcej. Życie już nie będzie takie samo po przeczytaniu nowego bestsellera.


„Mogę wam tylko powiedzieć to, co sami wiecie: niektóre dni to skarb. Nie ma ich wiele, ale sądzę, że w życiu każdego jest takich kilka. ...życie nie zawsze jest ustawioną grą. Czasem nagrody są prawdziwe. Czasem są cenne.” 

„Mamy jednak nadzieję, że zawsze będziecie wspominać czas spędzony w Joylandzie jako coś wyjątkowego. Nie sprzedajemy mebli. Nie sprzedajemy samochodów. Nie sprzedajemy ziemi, domów ani funduszy emerytalnych. Nie mamy żadnych celów politycznych. Sprzedajemy zabawę.”




Fiodor Dostojewski -"Bracia Karamazow"

Klasyczne powieści, literatura światowa do tego rosyjska to coś co mnie od zawsze interesowało, powrót do innej epoki do innej tematyki zupełne oderwanie od współczesnej literatury. To dzieło trzeba znać.

Bracia Karamazow to ostatnia i najdojrzalsza powieść Fiodora Dostojewskiego. Opowiada dzieje czterech braci, których łączy tragedia: zabójstwo ojca. Każdy z nich, obciążony własnymi winami, kierowany emocjami i pożądaniem, na swój sposób usiłuje odnaleźć miejsce w mrocznej mozaice rodziny Karamazowów.  Powieść rosyjskiego mistrza jest uznawana za jedno z największych dzieł w historii literatury. Obok wątków obyczajowych porusza fundamentalne problemy, z którymi zmaga się ludzkość: pytanie o istnienie Boga w racjonalnym świecie, trwałość wartości w obliczu zmian i nieświadome krążenie człowieka między złem i pokutą. Nowy kongenialny przekład Adama Pomorskiego wraz z komentarzami i posłowiem pozwala polskiemu czytelnikowi w pełni rozsmakować się w rozległej panoramie powieści.



 Lew Tołstoj- "Wojna i pokój"

Jedno z największych arcydzieł literatury światowej, wielowątkowa epopeja z czasów wojen napoleońskich. łączy elementy powieściopisarstwa historycznego, społeczno-obyczajowego, psychologicznego, dając bogaty obraz rosyjskiego życia za czasów cara Aleksandra I. Opisuje wielkie bitwy, oficerskie hulanki, pojedynki, polowania, bale, arystokratyczne salony i prowincję, narodziny i śmierć, miłość i zdradę, szczęście i nieszczęście, zdeterminowane przez fatalizm historii.

25 czerwca 2013

I'm a shameless literary polygamist;);)

Oto lista książek, które przeczytałam w swoim życiu, jest ich więcej jednak nie jestem na tą chwilę w stanie przypomnieć sobie wszystkich. Wiele wspaniałych dzieł przeczytałam podczas nauki w szkole, dopiero teraz doceniam ich wartość wtedy były to dla mnie tylko głupie i mało interesujące dzieła, które bardziej czytałam się z konieczności niż z prawdziwej chęci ale już po krótkim czasie dostrzegałam, że są one dużo warte nie tyle dla mnie co dla wcześniejszego pokolenia i to się w nich ceni gdyż w odniesieniu do epoki były one przełomowe, opowiadały o wartościach, które teraz są powszechne, a wtedy były oznaką najwyższej odwagi i zmieniały myślenie ludzi.  Książki, które teraz czytam są wybierane inaczej, jest to literatura współczesna bądź klasyczna. Książki fascynują, sprawiają, że jestem w miejscach w których nigdy nie będę w rzeczywistości, przeżywam sytuacje, które w moim życiu nigdy się nie wydarzą. Mogę być gdzie chce i kim chcę i kiedy chcę:) Jak można tego nie kochać, jak ktoś nie zna książek to musi poznać bo życie staje się inne dzięki nim, litery tworzą takie słowa zdania które w pamięci pozostają i zmieniają, mają wpływ na życie:)


1. Marek Harny - "Zdrajca"
2. Sarah Waters - "Ktoś we mnie"
3. Jarosław Klonowski - "Tajemnica świętego wormiusa"
4. Vikas Swarup - "Slumdog milioner z ulicy"
5. Karen Robarts - "Cienie dawnych lat"
6. Jun'ichi Watanabe - "Za kwietnymi polami"
7. Maureen Lindley - "Klejnot wschodu- pamietnik"
8. Kazimierz Brandys - "Miasto niepokonane"
9. Bartłomiej Świderski - "Wojna w rodzinie"
10. Maja Wolny -"Kara"
11. Zofia Nałkowska - "Kobiety"
12. Umberto Eco - "O bibliotece"
13. Joann Davis - "Księga nowej drogi"
14. Mariusz Tołczyk - "Gułag w oczach Zachodu"
15. Peter Green - "Aleksander Wielki"
16. Marc Roche - "Elżbieta II"
17. A.K Kunert - "Katyń- ocalona pamięć"
18. Meg Cabot - "Śledztwo numer XXL"
19. Krystyna Januszewska - "Ostatnia kwadra księżyca"
20. Charlotte Link - "Dom sióstr"
21. Andrzej Dudziński - "Dom przy Alien Avenue"
22. Stephen King - "Miasteczko Salem"
23. Stephen King - "Jasność"
24. Mark Twain - Przygody Tomka Sawyera
25. Józef  Baran - "Przystanek marzenie"
26. Michael Ridpath - "Na krawedzi"
27. Stephen King - "Rose Madder"
28. Patrick Suskind - "Pachnidło"
29. Mark Mills - "Amagansett"
30. Jan Tomasz Gross - "Złote żniwa"
31. R.Kluger - "Żyć dalej..."
32. Adina Blady-Szwajger - "I więcej nic nie pamiętam"
33. Stephen King - "Blaze"
34. Stephen King - "Mroczna połowa"
35. Włodzimierz Kowalewski - "Światło i lęk"
36. Stephen King - "Firestarter"
37. Stephen King - "Strefa śmierci"
38. Stephen King - "Chudszy"
39. Stephen King - "Christine"
40. Stephen King - "Uciekinier"
41. Harlan Coben - "Bez pożegnania"
42. Franck Thillez - "Las cieni"
43. Franck Thillez - "Pokój umarłych"
44. Teodor Jeske-Choiński - "Błyskawice"
45. Marta Kuszewska - "Szerszy kadr"
46. Charlotte Link - "Przerwane milczenie"
47. Stephen King - "Serca Atlantydów"
48. Joy Fielding - "Martwa natura"
49. Terry Kay - "Świetlista dolina"
50. Audrey Niffenegger - "Zaklęci w czasie"
51. Robert Crais - "Opiekun"
52. Donna Vanliere - "Obietnica Bożego Narodzenia"
53. Dick Francis - "Równy rachunek"
54. Lisa Scottoline - "Spójrz jeszcze raz"
55. Jarosław Sokół - "Czas Honoru"
56. Małgorzata Kalicińska - "Lilka"
57. Małgorzata Kalicińska - "Dom nad rozlewiskiem"
58. Małgorzata Kalicińska - "Miłość nad rozlewiskiem"
59. Kazimierz Moczarski - "Rozmowy z katem"
60. Harlan Coben - "Aż śmierć nas rozłączy"
61. Nicholas Sparks - "Ostatnia piosenka"
62. Nicholas Sparks - "List w butelce"
63. Nicholas Sparks - "Bezpieczna Przystań"
64. Carlos Ruiz Zafon - "Cień wiatru"
65. Carlos Ruiz Zafon - "Gra anioła"
66. Carlos Ruiz Zafon - "Marina"
67. Carlos Ruiz Zafon -  "Więzień nieba"
68. Carlos Ruiz Zafon - "Pałąc północy"
69. Carlos Ruiz Zafon - "Książę mgły"
70. Carlos Ruiz Zafon - "Światłą września"
71. Paulo Coelho - "Zwycięzca jest sam"
72. Paulo Coelho - "Alchemik"
73. Paulo Coelho - "Pielgrzym"
74. Paulo Coelho - "Największy dar"
75. Paulo Coelho - "11 minut"
76. Paulo Coelho - "Brida"
77. Paulo Coelho - "Czarownica z Portobello"
78. Paulo Coelho - "Na brzegu rzeki Piedry..."
79. Paulo Coelho - "Zahir"
80. Paulo Coelho - "Weronika postanawia umrzeć"
81. Stephen King - "Sklepik z marzeniami"
82. Stephen King - "Marzenia i koszmary"
83. Stephen King - "Desperacja"
84. Stephen King - "Bezsenność"
85. Stephen King - "Pod Kopułą"
86. Stephen King - "Dallas'63"
87. Stephen King - "Zielona mila"
88. Stephen King - "Langoliery"
89. Stephen King - "Tajemnicze okno, tajemniczy ogród"
90. Stephen King - "Policjant biblioteczny"
91. Stephen King - "Polaroidowy pies"
92. Stephen King - "Skazani na Shawshank"
93. Stephen King - "Zdolny uczeń"
94. Stephen King -  "Ciało"
95. Stephen King - "Metoda oddychania"
96. Stephen King - "Czarna bezgwiezdna noc"
97. Stieg Larsson - "Mężczyźni którzy nienawidzą kobiet"
98. Stieg Larsson - "Dziewczyna, która igrała z ogniem"
99. Stieg Larsson - "Zamek z piasku, który runął"
100. E L James - "50 twarzy Greya"
101. E L James - "Ciemniejsza strona Greya"
102. E L James - "Nowe oblicze Greya"
103. Gloria Polo - "Trafiona przez piorun"
104. Gustaw Herling-Grudziński - "Dziennik pisany nocą"
105. George Orwell - "Rok 1984"
106. George Orwell - "Folwark Zwierzęcy"
107. Lew Tołstoj - "Anna Karenina"
108. Fiodor Dostojewski - "Zbrodnia i kara"
109. Patricio Sturlese - "Inkwizytor"
110. Eliza Orzeszkowa - "Nad Niemnem"
111. Bolesław Prus - "Lalka"
112. Adam Mickiewicz - "Pan Tadeusz"
113. Joseph Conrad - "Lord Jim"
114. Joseph Conrad - "Jądro ciemności"
115. Stefan Żeromski - "Wierna rzeka"
116. Elisabeth Zoller - "Dziennik bulimiczki"
117. Milan Kundera - "Nieznośna lekkość bytu"
118. Judith Fathallah - "Chuda"
119. Juliusz Słowacki - "Genezis z ducha"
120. Albert Camus - "Dżuma"
121. Graham Masterton - "Zaraza"
122. Jerome David Salinger - "Buszujący w zbożu"
123. Arthur Rimbaud - "Sezon w piekle"
124. Longin Pastusiak - "Roosvelt, a sprawa polska"
125. Halina Rudnicka - "Uczniowie Spartakusa"
126. Kornel Makuszyński - "Awantury arabskie"
127. Gustaw Herling- Grudziński -" Inny świat"
128. Charles Dickens - "Opowieść wigilijna"
129. Jan Tomasz Gross- "Sąsiedzi"
130. Saga zmierzch
131. Henryk Sienkiewicz - "Potop"
132. Stefan Żeromski - "Przedwiośnie"
133. Hanna Krall - "Zdążyć przed Panem Bogiem"
134. Tadeusz Borowski - Opowiadania
135. Sławomir Mrożek - "Tango"
136. Władysław Stanisław Reymont - "Chłopi"
137. Stefan Żeromski -"Ludzie bezdomni"
138. Stanisław Wyspiański - "Wesele"
139. Bolesław Prus - "Kamizelka"
140. Henryk Sienkiewicz - "Latarnik"
141. Ernest Hemingway - "Stary człowiek i morze"
142. Maria Konopnicka - "Mendel Gdański"
143. Henryk Sienkiewicz- "Quo vadis"
144. Molier - "Skąpiec"
145. Molier - "Świętoszek"
146. Johan Wolfgang Goethe - "Cierpienia młodego Wertera"
147. Johan Wolfgang Goethe - "Faust"
148. George Byron - "Giaur"
149. Horst Riest - "Dzieci z Dworca Zoo"
150. Adam Mickiewicz - "Dziady"
151. Adam Mickiewicz - "Konrad Wallenrod"
152. Juliusz Słowacki - "Kordian"
153. Zygmunt Krasiński - "Nie-Boska Komedia"
154. Sofokles - "Edyp"
155. Sofokles - "Antygona"
156. William Szekspir - "Makbet"
157. William Szekspir - "Romeo i Julia"
158. William Szekspir -  "Hamlet"
159. Aleksander Fredro - Zemsta"
160. Lucy Maud Montgomery - "Ania z Zielonego Wzgórza"
161. Antoine de Saint-Exupery - "Mały książę"
162. Stefan Żeromski - "Syzyfowe prace"
163. Aleksander Kamieński - "Kamienie na szaniec"
164. Zofia Nałkowska - "Granica"
165. Astrid Lindgren - "Dzieci z Bullerbyn"
166. Vladimir Nabokov - "Lolita"
167. Arnaud Delalande - "Bajki pisane krwią"
168. Aleś Adamowicz - "W oblężonym Leningradzie"
169. Elena Mauli Shapiro - "13 rue Therese"
170. Olivia Lichtenstein - "O czym nigdy nie powie ci matka"
171. Stephen King - "Wielki marsz"
172. Harlan Coben - "Wszyscy mamy tajemnice"
173. Barbara Rosiek - "Pamiętnik narkomanki"
174. Björn B. Jakobsson - "Na końcu drogi"
175. Michael Cox -" Sens nocy. Spowiedź"
176. Stephen King - "Joyland"
177. Annie Barrows - "Stowarzyszenie miłośników literatury i placka z kartoflanych obierek"
178. Carlos Maria Dominguez - "Dom z papieru"
179. Philippe Pozzo di Borgo - "Drugi oddech"
180. Jennifer L. Scoot - "Lekcja stylu Madame Chic"
181. Stefan Żeromski - "Wierna rzeka"
182. Haruki Murakami - "Na zachód od słońca na południe od granicy"
183. Lynn Thene - "Ostatnie spotkanie w Paryżu"
184. Sheila Roberts - "Słodsze niż czekolada"
185. Ashton Lee - " Wiśniowy klub książki"
186. Gabriel Garcia Marquez - "Miłość w czasach zarazy"
187. Gabriel Garcia Marquez - " O miłości i innych demonach"
188. Emily Bronte - "Wichrowe wzgórza"
189. Charlotte Bronte - "Jane Eyre"
190. Sylvia Plath - "Szklany klosz"
191. Jaume Cabre - "Wyznaję"
192. Vladimir Nabokov - "Lolita"
193. Paullina Simons - "Jeździec miedziany"
194. Dan Brown - "Inferno"
195. Sylvia Plath - "Dzienniki 1950-1962"
196. Camilla Lackberg - "Księżniczka z lodu"
197. Camilla Lackberg - "Kaznodzieja"
198. Camilla Lackberg - "Kamieniarz"
199. Camilla Lackberg - "Ofiara losu"
200. Camilla Lackberg - "Fabrykantka aniołów"
201. Camilla Lackberg - "Niemiecki bękart"
202. Camilla Lackberg - "Syrenka"
203. Camilla Lackberg - "Latarnik"
204. N.H. Kleinbaum - "Stowarzyszenie umarłych poetów"
205. Alam Bennet - "Czytelniczka znakomita"
206. Annie Dillard - "Państwo Maytree"
207. Anna Ficner Ogonowska - "Szczęście w cichą noc"
208. Zofia Nałkowska - "Medaliony"
209. Glenn Beck - "Świąteczny sweter"
210. Cecilia Ahern - "Na końcu tęczy"
211. Cecilia Ahern - "Dziękuję za wspomnienie"
212. Cecilia Ahern - "Gdybyś mnie wtedy zobaczył"
213. Richard Paul Evans - "Bliżej słońca"
214. Charles Dickens - "Opowieść wigilijna"
215. Anita Shreve - "Przekleństwa miłości"
216. Charles Jackson - "Stracony weekend"
217. Ferenc Mate - Mądrość Toskanii"
218. Bronwyn Scott - "Skradziony pocałunek"
219. George Orwell - "Rok 1984"
220. Martina Kempft - "Katedra heretyczki"
221. Harlan Coben - "Aż śmierć nas rozłączy"
222. Debra Adelaide - "Domowy poradnik umierania"
223. Sylvia Plath - "Liryki najpiękniejsze"
224. Sylvia Plath - "Garnitur na każdą okazję"
225. Sylvia Plath - "Szklany klosz"
226. Sylvia Plath - "Ariel"
227. Sylvia Plath - "Dzienniki"
228. Alexander Eben - "Dowód"
229. Alice Munro - "Za kogo Ty się uważasz"
230. Alice Munro - "Kocha, lubi, szanuje..."
230. Alice Munro - "Miłość dobrej kobiety"
231. J.R.Tolkien - "Hobbit"
232. James Frey - "Milion małych kawałków"
233. Alice Munro - "Dziewczęta i kobiety"
234. Ayn Rand - "Atlas zbuntowany"
235. Fiodor Dostojewski - "Bracia Karamazow"
236. Jane Austen - "Duma i uprzedzenie"
237. Sylvia Plath - "Upiorny Jaś i biblia snów"
238. Sylvia Plath - "Listy do domu"
239. Marcello Simon - "Handlarz ksiąg przeklętych"
240. Mitch Albom - "Zaklinacz czasu"
241. Richard Dawkins - "Bóg urojony"
242. Salman Rushdie - "Szatańskie wersety"
243. Sebastian Japrisot - "Pasja kobiet"
244. Kenneth Grahame - "O czym szumią wierzby"
245. Zbigniew Herbert - "89 wierszy"
246. Emily Dickinson - Poezje"
247. Aleksander Puszkow - "Antykwariusz"
248. Jakub Porada - "Porada da radę"
249. Haruki Murakami - "Kronika ptaka nakręcacza"
250. Haruki Murakami - "Norwegian wood"
251. Markuz Zusak - "Złodziejka książek"
252. Jack Kerouac - "W drodze"
253. Emma Tennant - "Sylvia"
254. Joyce Maynard - "Długi wrześniowy weekend"
255. Jenny Pollack - "Kleptomanka"

24 czerwca 2013

Czytanie jest inteligentną metodą oszczędzenia sobie samodzielnego myślenia.

Najstarsze zabytki polskiej książki rękopismiennej


Bogurodzica


Bogurodzica, średniowieczna polska pieśń religijna, zachowana w różnych odpisach rękopiśmiennych z XV i pierwszej polowy XVI w. Najstarszy jest tzw. tekst krakowski I, pochodzący z 1407 roku. Druk w tzw. Statucie Łaskiego (Kraków, 1506), jest najstarszym drukowanym polskim tekstem poetyckim.
Pochodzenie Bogurodzicy stanowi zawiły problem, którym zajmowali się wybitni badacze kultury i języka. Tradycja przypisywała jej autorstwo św. Wojciechowi, ale koncepcja ta została dawno uznana za nierealną, gdyż biskup czeski przebywał w Polsce zbyt krótko, by poznać dobrze język polski i pisać w nim.

Bogurodzica jest utworem niezwykłym. Niemal od połowy XVI stulecia poddawany był mniej lub bardziej przekonywującym interpretacjom, nierzadko kontrowersyjnym czy wręcz tendencyjnym. Najczęściej tekst Bogurodzicy stawał się obiektem zainteresowania kaznodziejów (Jakub Wujek, Fabian Birkowski), hagiografów, szczególnie najwybitniejszych z nich - Piotra Skargi, polemistów religijnych bądź katolickich, bądź też protestanckich, wreszcie literatów. Współczesny czytelnik z pewnością przypomni ciekawe uwagi Bogurodzicy wygłaszane przez Adama Mickiewicza czy Cypriana Norwida. I chociaż wiele było prób rozwiązania zagadek jakie kryje w sobie ten utwór, to jednak w odczuciu historyków literatury jawi się on nam jako dzieło w rzeczy samej nieznane. Obecnie rękopis znajduje się w Bibliotece Jagiellońskiej.


Kazania świętokrzyskie

Kazania świętokrzyskie zostały odkryte przez znakomitego polskiego językoznawcę - Aleksandra Brücknera 25 marca 1890 r. w Bibliotece Publicznej w Petersburgu. Podczas przeglądania kodeksu papierowego z XV wieku natrafił on na szereg wszytych w oprawę tego kodeksu pasków pergaminowych, zapisanych jakimś starym polskim pismem. Okazało się, że są to fragmenty średniowiecznego zbioru kazań polskich. Kazania te nazwał ich odkrywca świętokrzyskimi dlatego, że księga, w której się przechowały, była przedtem własnością biblioteki klasztoru Benedyktynów w Górach Świętokrzyskich. Wcześniej jednak ów rękopis znajdował się w Leżajsku. Tam zapewne należał do zakonu Bożogrobowców (Miechowitów). Do Leżajska z kolei księga trafiła prawdopodobnie z macierzystego klasztoru Bożogrobowców w Miechowie. Tutaj ją zapewne oprawiono tnąc na paski karty na których spisane były kazania, niewykluczone również, że właśnie w Miechowie je wcześniej napisano. Kazania świętokrzyskie znalezione przez Brücknera powstały prawdopodobnie około połowy XIV w. i stanowią one kopię starszego oryginału. Dowodzi tego cały szereg starożytnych form i wyrazów, nie spotykanych w zabytkach polskich drugiej połowy wieku XIV.Pismo Kazań świętokrzyskich w całości pochodzi od jednej osoby - jest to pismo staranne z tendencją do pochyłości. Pod względem stylu charakter pisma nie pozostawia wątpliwości, że jest to minuskuła gotycka z XIV wieku. Pismo nosi cechy raczej pierwszej niż drugiej połowy wieku XIV, nie jest jednak wykluczone, że pisał je w drugiej połowie XIV w. człowiek starszy, który używał jeszcze pewnych cech graficznych, nabytych w młodości.

Autor stosuje w Kazaniach cztery sposoby skracania, które wykształciła sztuka pisarska średniowieczna. Są to mianowicie :
- skracanie przez obcięcie wyrazu, gdzie pisarz pozostawia tylko początkowe litery, resztę opuszczając,
- kontrakcja czyli ściągnięcie wyrazu, z którego pisarz opuszcza środek, pozostawiając jego początek i koniec,
- skracanie za pomocą specjalnego znaku (cały bogaty system znaków znanych średniowieczu jest tutaj w pełni wykorzystany),
- skracanie przez nadpisanie litery.

Kazania świętokrzyskie powróciły do Polski, w wyniku ustaleń traktatu ryskiego, w roku 1925 i włączone zostały, m.in. wraz z częścią zbioru Załuskich do narodowego księgozbioru. We wrześniu 1939 r. znalazły się wśród najcenniejszych obiektów ewakuowanych do Kanady, skąd po 20 latach wróciły do Biblioteki Narodowej w Warszawie. Pozostają własnością narodową.


Psałterz floriański

Psałterz to wyraz pochodzenia łacińskiego oznaczający księgę Starego Testamentu zawierającą zbiór psalmów przypisywanych Królowi Dawidowi w XI w. p.n.e. Najstarszy zachowany polski przekład Psałterza pochodzi z końca XV w. i najprawdopodobniej był przeznaczony dla królowej Jadwigi. Dlatego też nazywany jest Psałterzem Jadwigi lub Psałterzem Floriańskim od opactwa św. Floriana w Austrii, gdzie rękopis był przechowywany.  Psałterz Floriański wykonany jest na pergaminie i liczy 301 kart, bogato zdobiony, był prawdopodobnie przeznaczony dla jakiejś wybitnej postaci. W wyposażeniu artystycznym odkryto monogram złożony z dwóch gotyckich liter "M" skrzyżowanych pod kątem prostym. Taki sam monogram odkryto na resztkach malowideł ściennych komnaty wawelskiej, zamieszkałej przez Jadwigę.
Domniemywa się, że inicjatorem powstania Psałterza floriańskiego był klasztor kanoników regularnych w Kłodzku, z którym Jadwiga i Jagiełło mieli związek fraternitalny. Natomiast osobliwości takie jak: wprowadzenie dwóch prologów i zakłócenie porządku w obrębie psalmów zmuszają szukać twórcy samego pomysłu wśród osób stojących dostatecznie blisko królowej na przykład Piotr Wysz biskup krakowski.
Zawiera 150 psalmów, poprzedzonych dwoma prologami i pisanych równolegle w trzech językach: łacińskim, polskim i niemieckim. Użycie trzech języków tłumaczy jego przeznaczenie dla osoby wszechstronnie wykształconej. Każdy psalm pisany był kolejno w trzech językach, stąd luki w wersach wypełniane ilustracjami, tak by cała kolumna tekstu na stronie była równa, a wszystkie wersy doprowadzone do brzegu. Na początku XV w. Psałterz przewieziony został przez kanoników regularnych do Krakowa. W wyniku kradzieży dostał się w ręce kupca włoskiego od którego w 1557 r. nabył go za 7 soldów Bartłomiej Siess. W 1564 r. znalazł się w klasztorze kanoników regularnych w St. Florian pod Linzem, w Austrii. W 1931 r. został zakupiony przez Bibliotekę Narodową w Warszawie, gdzie znajduje się do dziś.


Biblia królowej Zofii

Biblia została sporządzona na zlecenie królowej Zofii, czwartej żony Jagiełły, księżniczki holszańskiej, Rusinki o wysokiej kulturze (zm. w 1461 r.) najobszerniejsza ze znanych pomników polszczyzny średniowiecznej.
Powstała w latach 1453-1455, rękopis pergaminowy in folio, zawiera polski przekład Biblii. Na zamówienie królowej Zofii przekładu dokonał jej kapelan Andrzej z Jaszowic, zaś kopiowaniem zajmowało się kilku pisarzy.
Ostatnim z nich był Piotr z Radoszyc, który ukończył przepisywanie części kodeksu 6 maja 1455 r. w Nowym Mieście Korczynie, gdzie za czasów Jadwigi często rezydował dwór królowej.
Biblia królowej Zofii nie została ukończona. Na początku XVI wieku uzupełniono pierwszą kartę nie dokończoną iluminacją: na dolnym marginesie naklejone są dwa barwne drzeworyty przedstawiające herby Orła Polskiego i Pogoni litewskiej. Dzieje Biblii królowej Zofii nie są dokładnie znane. W drugiej połowie XVI wieku była w posiadaniu rodziny Krotoskich, którzy ufundowali w 1562 r. oprawę. W 1624 r. znajdowała się w bibliotece Rafała Leszczyńskiego w Baranowie. Potem, w 1708 r., w niewiadomy sposób znalazła się w bibliotece kolegium w Sarospotak na Węgrzech. Dlatego biblia ta miała dwie nazwy: Biblia królowej Zofii oraz Biblia Szaroszpotacka od miejsca przechowywania. Tam tez uległa zniszczeniu podczas drugiej wojny światowej.
Pierwotnie Biblia składała się z dwóch tomów, z których do ostatnich czasów zachował się tylko pierwszy - Stary Testament. Niestety w stanie mocno zdefektowanym, z 470 kart pozostało tylko 185. Dwie z brakujących kart posiadał jeszcze w 1870 roku W.A. Maciejowski, później ślad po nich zaginął. Z drugiego tomu znaleziono 5 kart użytych na początku XVII wieku na oprawę książek przez introligatora J. Dittmana w Jaworze. Kolejną kartę odnalazł w 1892 T. Wierzbowski, a kolejne cztery w 1923 E. Hanisch. Znajdowały się one w Bibliotece Uniwersyteckiej we Wrocławiu do czasów wojny światowej. Po wojnie zachowały się jedynie dwie karty i są one tam do dzisiaj. Ponadto urywek karty przechowywany jest w Bibliotece Muzeum Narodowego w Pradze.

Na okładce rękopisu znajduje się kartka z następującą inskrypcją:
Przełożone są tu księgi ex Hieronimi translatione za króla polskiego Kazimierza, ojca Zygmunta króla, na żądanie matki Kazimierza Zofijej, królowej polskiej, roku od narodzenia pana Chrystusa 1455, przez ślachetnego księdza Jędrzeja z Jaszowic, kapelana tej królowej, a pisane w Nowym Mieście dziesięć mil od Krakowa


Kodeks Baltazara Behema

Kodeks Baltazara Behema powstał w 1505 roku, stanowiąc ważny dokument prawny i gospodarczo-kulturalny. Autor rękopisu (notariusz miejski) Baltazar Behem, zamieścił w nim przywileje i statuty miasta Krakowa oraz ustawy cechowe. Dzieło swe ofiarował tamtejszej radzie miejskiej, prawdopodobnie ubiegając się o stanowisko rajcy. W tym też celu na obu stronach tytułowych dzieła, umieścił nazwiska szanowanych mieszczan, by sobie ich zapewne pozyskać. Choć jak Behem twierdzi, ofiarował Kodeks po to: "aby się szacowne oryginały dyplomów nie niszczyły i aby ojcowie miasta zawsze mogli mieć potrzebne teksty skupione i pod ręką". Książka na swej pierwszej karcie, posiada herb umieszczony w inicjale "Q". Baltazar pieczętował się bowiem herbem Szeliga. Dolny margines tej karty posiada natomiast banderolę i podpis autora z datą 1484. Dzieło nie zostało w całości ukończone przez Baltazara na skutek jego przedwczesnej śmierci. Autor zdołał przepisać ustawy dla dwunastu cechów, zapisując tym samym 247 kart. Dalszą część Kodeksu wykonywał ktoś inny, nieznany z nazwiska, prawdopodobnie obejmując urząd po Behemie.
Rękopis został darowany Bibliotece Jagielońskiej w 1825 roku przez Senat Rządzący Wolnego Miasta Krakowa. Kodeks Baltazara Behema został wówczas uznany za jeden z najważniejszych rękopisów Biblioteki Jagielońskiej. Podczas II wojny światowej został wywieziony do Berlina, gdzie prawdopodobnie podczas dokonywania zdjęć, wyrwano tekst z oprawy rękopisu. Z Niemiec trafia na nowo do Krakowa, będąc przechowywanym na Wawelu. Po czym kolejny raz w lipcu 1944 roku, Kodeks Behema zostaje wywieziony do posiadłości wiejskiej w Neuhaus w Bawarii przez gubernatora Franka. W rok później, odnaleziony przez Amerykanów w stanie prawie nieuszkodzonym trafia do Polski wraz z Ołtarzem Mariackim Wita Stwosza. 30 kwietnia 1946 roku zostaje zwrócony prawowitemu właścicielowi - Bibliotece Jagielońskiej w Krakowie.
Kodeks Baltazara Behema składa się z 379 pergaminowych kart 97 nbl. + 343 foliowane w XV w. + 29 nlb.). Tenże gruby tom, został zapisany "w jednej kolumnie przeważnie 29 wierszowej gotycką minuskułą, aż do fol. 247 ręką Baltazara Behema" . Następnie do stron końcowych, pisany przez nieznaną(-e) osoby. Wyposażony został w gładką oprawę ze skóry z roku 1880, ze srebrzystymi okuciami.


Graduał Olbrachta

Graduał Olbrachta to trzytomowy kodeks muzyczny w latach 1499-1500 ufundowany przez króla Jana Olbrachta, bibliofila i mecenasa sztuki, dla katedry wawelskiej.
Kodeks został ukończony 26 stycznia 1506 r., cztery i pół roku po śmierci króla (1501 r.).  Graduał dla katedry krakowskiej, najokazalsza fundacja królewska, związana prawdopodobnie z jubileuszem Kościoła powszechnego w roku 1500, powstała w dwóch etapach, mimo, że zaplanowano ją jako jedną całość. Część I i II wykonano w latach 1499-1501 co poświadcza data na oprawie cz. I. Napis fundacyjny cz. III zawiera datę ukończenia tekstów: 26 stycznia 1506 r.
Pisany był przez dwóch skryptorów: Tomasza i Stanisława; zapis nutowy wykonał Tomasz. Dekoracje Graduału Olbrachta stanowią jedno ze szczytowych osiągnięć miniatorstwa krakowskiego na przełomie XV i XVI w.
Trzy tomy: De tempore, De sanctis i De Beata Virgine zawierają 47 miniatur. Głównym iluminatorem był prawdopodobnie Maciej z Drohiczyna (lata 1484 do 1528). Jego indywidualny styl określił wyposażenie malarskie w I i II części tego Graduału i zdominował styl współpracowników. W III cz. której poszczególne składki iluminowali co najmniej trzej wybitni malarze książkowi zaznaczył się przełom stylowy. Program ikonograficzny iluminacji, starannie przygotowywany, niewątpliwie przy współudziale eksperta, zawierał złożone treści teologiczno-liturgiczne, teologiczno-polityczne i moralizujące wyrażone w znacznej mierze językiem symbolicznym.

Dwa człony tego Graduału - miniatury inicjałowe i związana z nimi ornamentyka marginalna, w którą obficie włączono motywy zwierzęce i figuralne, różnią się wyraźnie swym ogólnym charakterem ideowym. Miniatury należące do sfery sacrum są domeną triumfu wartości duchowych, marginesy do których dochodzi do zetknięcia sacrum i profanum są sferą konfliktu między pierwiastkami ducha i materii, dobra i zła. Temu podziałowi podporządkowano środki ekspresji. W miniaturach panuje nastrój powagi, modlitewnej adoracji, szlachetnego smutku lub podniosłej radości. Na marginesach pojawiają się elementy komizmu, brutalnego naturalizmu, trywialności. W kolorystyce dominuje gotycka trójca kolorów: czerwień, zieleń i błękit, wspomagana błyszczącymi, gładkimi lub przenicowanymi złotem płatkami. Miniatury Graduału Olbrachta oparte są na rycinach Mistrza Kalwarii, Mistrza E.S., Mistrza EvB, Martina Schongangera, A. Durera oraz drzeworytnych drukach norymberskich. 18 kompozycji miniatorskich Graduału zawiera treści nie tylko biblijno-dogmatyczne, lecz także świeckie, zaczerpnięte z legend, romansów rycerskich i anegdot. Strona muzyczna Graduału posiada liczne warianty urozmaiconych zapisów metodycznych. Wskazówki wykonawcze dla chóru chłopięcego przemawiają za użytkowaniem kodeksu przez śpiewaków wawelskiej szkoły katedralnej.
 Miejsce przechowywania Graduału Olbrachta: Kraków - Archiwum Kapituły Metropolitalnej na Wawelu - rękopisy.


Psałterz puławski

Rękopis zawiera polski przekład psalmów, kantyków starotestamentowych oraz symbolu wiary św. Anatazego w formie modlitewnika.
Jest to iluminowany kodeks pisany na pergaminie, formatu szesnastki o rozmiarach 15,5x11,5 cm liczący 312 kart zdobionych inicjałami.Przeznaczony był dla osoby świeckiej lub duchownego świeckiego.
Miejsce i okoliczności napisania psałterza nie są bliżej ustalone. Cechy językowe zabytku wskazują, że jest on dziełem jednego pisarza, pochodzącego prawdopodobnie z południowej Wielkopolski lub pogranicza Wielkopolski i Małopolski. Czas jego powstania określa się na koniec XV lub początek XVI wieku.
 Badania wykazały, że zabytek jest kopią starszego o co najmniej rękopisu, opartego na tym samym praźródle co Psałterz floriański.Różni się jednak podziałem psalmów. Psalmy podzielone są według dni i zawierają wskazówki dotyczące sposobu ich odmawiania. Do każdej pieśni dodane są objaśnienia wskazujące na związek treści psalmu z życiem Dawida.
Zbiór psalmów w roku 1533 był w posiadaniu rodziny Komorowskich i został ofiarowany nieznanej osobie przez Jana Komorowskiego. W roku 1617 modlitewnik należał do Jana Rębielińskiego na Rusi,a w XVIII w.znalazł się już w Puławach w Bibliotece Czartoryskich (stąd nazwa). Przez jakiś czas był w rękach Tadeusza Czackiego, który podal o nim pierwszą - lecz mylną wiadomość - jako o Psałterzu królowej Jadwigi.
Rekopis udostepniony został w przedruku homograficznym Adama i Stanisława Pilińskich, wydany w Poznaniu w 1880 roku nakładem Biblioteki Kornickiej.
Manuskrypt jest obecnie przechowywany w Bibliotece Czartoryskich w Krakowie.

Kronika Galla Anonima

Autor Kroniki, od wieku XVI określany mianem Galla (czyli Francuza), był zapewne benedyktyńskim mnichem pochodzącym z Francji, który przybył do Polski z Węgier na początku XII wieku. Chociaż swą Kronikę napisał po łacinie, ze względu na jej wyjątkowość: ścisły związek z historią naszego państwa, wartość źródłową i walory artystyczne, uznaje się ją powszechnie za pierwsze znaczące dzieło polskiego piśmiennictwa. Powstała prawdopodobnie na konkretne zamówienie, w latach 1112-1116. W trzech księgach Anonim przedstawił dzieje Polski od czasów legendarnych do roku 1113. Każdą z nich poprzedził dedykacją w formie listu i wierszowanym epilogiem (skrótem). Wiadomości czerpał Gall zarówno ze źródeł pisanych (np. Żywot św. Wojciecha, roczniki), jak i z tradycji ustnej. Nie ma tu typowej dla kroniki chronologii według dat rocznych; są to raczej tzw. gesta - dzieje rycerskie królów i książąt, opowieści o ich wojennych czynach. Głównym bohaterem Kroniki jest wysławiany przez autora Bolesław Krzywousty, którego politykę zmierzającą do odrodzenia królestwa polskiego wyraźnie popierał. Dzieło pisane jest łaciną silnie zrytmizowaną i zrymowaną, przechodzącą miejscami w regularny wiersz. Najstarszy zachowany odpis Kroniki pochodzi z wieku XIV.


Kronika Wincentego Kadłubka

Wincenty Kadłubek, żyjący w latach ok. 1150-1223, stworzył kronikę, zawierającą liczne legendy. To w niej odnajdujemy m.in. legendę o królu Kraku, smoku i Wandzie, co Niemca nie chciała, a także legendy o walkach Polaków z Aleksandrem Wielkim i Juliuszem Cezarem.
 Kadłubek był krakowskim biskupem. Swoją kronikę stworzył na wzór innych średniowiecznych kronik europejskich. Fakt, iż Kadłubek szukał korzeni polskości w Starożytności, uznany został w późniejszych epokach za ciemnotę i naiwność kronikarza. W czasach Kadłubka nie było to jednak niczym dziwnym – każdy europejski naród usiłował nadać sobie ważność poprzez połączenie swojej historii z historią wielkich postaci starożytnego świata.  Kadłubek tworzył swoja kronikę w czasie rozbicia dzielnicowego. Związany był z Kazimierzem Sprawiedliwym. Swoje rozważania na temat dziejów Polski Kadłubek zakończył na XIII wieku, opisując wszystkie polskie dzielnice. W dziele widać typowe dla całej epoki przeświadczenie, iż historia jest nauczycielką, dającą wzory do naśladowania i pokazującą pozytywne ideały.


Kronika Jana Długosza

Jan Długosz (1415-1480) był najwybitniejszym dziejopisem naszego średniowiecza, autorem monumentalnych, łacińskich Roczników czyli Kronik sławnego Królestwa Polskiego, obejmujących dzieje Polski od czasów bajecznych do roku 1480. W swej pracy oparł się Długosz na dokonaniach
poprzedników, starannie przestudiowanych dokumentach i przekazach ustnych. Roczniki mają układ kronikarski; przedstawiają kolejne wydarzenia według dat rocznych, wiążąc je wzajemnie w łańcuch przyczynowo-skutkowy. Talent literacki autora przejawia się głównie w barwnych opisach postaci i zdarzeń.