Dzisiaj 34 rocznica śmierci Ericha Fromma

Erich Fromm

23 marca 1900 - 18 marca 1980

"Czasami zastanawiam się, czy w tych czasach człowiek musi zwariować, żeby coś poczuć. Lessing powiedział kiedyś: " Ten, kogo nic nie doprowadza do obłędu, jest pozbawiony zdrowych zmysłów"

To obszerne studium zjawiska, które określa się terminem zło, zamierzone jako wypowiedź polemiczna wobec behawioryzmu i instynktywizmu, a jednocześnie jako rewizjonistyczne rozwinięcie poglądów Freuda z okresu, gdy wprowadził pojęcie popędu śmierci. Fromm zmierza do kulturowego ujęcia tematu od strony typologii charakterologicznej oraz wytłumaczenia sensu usprawiedliwionej i nieusprawiedliwionej agresji. Niejako "po drodze" przedstawia psychoanalityczne portrety, portrety wielkich zbrodniarzy XX wieku: Stalina, Himmlera i Hitlera.

Książka stanowi dogłębną analizę kryzysu cywilizacji Zachodu i szczegółowy program społecznej i psychologicznej rewolucji mającej uratować zagrożoną planetę. I choć dzieło to ukazało się po raz pierwszy ponad trzydzieści lat temu, wciąż pozostaje aktualne wobec problemów, z którymi boryka się człowiek XXI wieku jako jednostka i jako członek społeczeństwa, niezależnie od tego, w jakiej kulturze żyje.

Dzieło pod wieloma względami jest kontynuacją i uzupełnieniem problematyki zawartej w najbardziej znanej w Polsce książce Fromma Ucieczka od wolności. Ukazuje psychologiczne konsekwencje wyborów moralnych, ich wpływ na zdrowie psychiczne człowieka. Życie zostało uznane za najtrudniejszą ze wszystkich sztuk, zatem imperatyw życia mądrego, dobrego, moralnie szczęśliwego, uczynił Fromm głównym przesłaniem pracy.

O SZTUCE MIŁOŚCI nie prezentuje ani teorii osobowości ani teorii popędów. Książka ta ma być przede wszystkim doradcą pomocnym w rozważaniach kwestii jak żyć.
"Miłość, jak ją rozumie Fromm, to tyle uczucie, ile sposób zaangażowania wobec bytu, świata w ogólności, wobec społeczeństwa w dialogu, jakim jest działanie publiczne, praca, twórczość. Związek erotyczny, miłość dziecka, miłość braterska czy rodzicielska, przyjaźń - byłyby to w tym rozumieniu przypadki o szczególnych barwach i znacznej intensywności uczuciowej, przypadki owego nieustającego porywu.
Tak rozumiejąc miłość, Fromm zapewnia, że jest ona sztuką, której można się nauczyć."

"Ucieczka od wolności"

Ucieczka od wolności (1941) jest częścią studium o strukturze charakteru współczesnego człowieka i o wzajemnej zależności czynników psychologicznych i socjologicznych. Fromm bada mechanizmy ucieczki od wolności, próbuje odpowiedzieć na pytania, dlaczego wolność nie jest dla człowieka wartością absolutną, dlaczego można go bez trudu podporządkować, zniewolić, dlaczego potrzebny mu jest wódz i poczucie identyfikacji z grupą. Nie jest to jednak książka o jakimś konkretnym, nazistowskim czy komunistycznym, zniewoleniu, ale o dobrowolnym poddawaniu się człowieka każdemu zniewoleniu, które daje poczucie bezpieczeństwa i oddala samotność. 
Wśród licznych prac Ericha Fromma Ucieczka od wolności zdobyła największy rozgłos.