19 marca 2014

Dzisiaj 127 rocznica śmierci Józefa Ignacego Kraszewskiego "Nieszczęście nauczyło mnie jednego - uciekłam się do czytania, aby zapomnieć o tym, co mnie nęka i otacza.".

Józef Ignacy Kraszewski
28 lipca 1812 - 19 marca 1887


Polski pisarz, publicysta, wydawca, historyk, działacz społeczny i polityczny, autor z największą liczbą wydanych książek i wierszy w historii literatury polskiej. Pseudonimy literackie: Bogdan Bolesławita, Kaniowa, Dr Omega, Kleofas Fakund Pasternak, JIK, B.B. i inne.
Ignacy Kraszewski urodził się w Warszawie jako syn Jana i Zofii z Malskich. Rodzice mieszkali na Grodzieńszczyźnie, we wsi Dołhe koło Prużan, matka szukała w Warszawie schronienia w obawie przed wojną francusko-rosyjską. Oboje rodzice pojawiali się w późniejszej twórczości Kraszewskiego, jako wzorce postaci powieściowych. 
Był powieściopisarzem, poetą, krytykiem literackim, publicystą, dziennikarzem, działaczem społecznym i politycznym. Studiował literaturę na Uniwersytecie Wileńskim.

W 1830 r. został aresztowany za udział w tajnym związku młodzieży. Zwolniono go w 1832 r. dzięki staraniom rodziny. Gospodarował na Wołyniu. Tworzył powieści i pisał artykuły do czasopism. W 1859 r. objął redakcję "Gazety Codziennej" (później "Polskiej"). W 1863 r. wyjechał do Drezna. Do kraju Kraszewski nadsyłał korespondencję, swoje książki, artykuły. Do 1876 r. prowadził działalność polityczną, skierowaną przeciw konserwatystom.
Oskarżony o szpiegostwo, osadzony został w Magdeburgu. Ostatnie lata życia Ignacy spędził we Włoszech i Szwajcarii. 
W licznych utworach Józef Ignacy Kraszewski zawarł obraz współczesnego mu społeczeństwa oraz naszej narodowej przeszłości.
W powieściopisarstwie Kraszewskiego wyróżnić można trzy okresy: młodzieńczy (1830-1838), wołyńsko-warszawski (1838-1863) i okres drezdeński (od 1863 r.). Po cyklu powieści współczesnych i ludowych ostatni okres twórczości obfitował w powieści historyczne, dotyczące zarówno czasów starożytnych ("Rzym za Nerona"), XV wieku ("Krzyżacy 1410"), wieku XVIII (trylogia saska oraz późniejsze "Saskie ostatki"), jak i innych, np. "Sto diabłów", "Macocha", "Warszawa 1794".


Powieść, najsłynniejsza Kraszewskiego, przenosi nas w czasy dawnej Słowiańszczyzny. Historia miłosna jest ukazana na tle walk plemiennych. Popiel, jego zła żona, myszy.
Powieść Józefa Ignacego Kraszewskiego, przedstawiająca tragiczne losy jednej z najsłynniejszych królewskich metres Anny Cosel, kochanki Augusta II Mocnego. Powieść (ukazała się w 1873) wraz z Brühlem i Z siedmioletniej wojny tworzy tzw. trylogię saską Kraszewskiego i ma mocne podstawy historyczne. Na podstawie powieści powstał w latach 60. film i serial Hrabina Cosel w reżyserii Jerzego Antczaka, z Jadwigą Barańską w roli tytułowej.
"Ulana" to jeden z pierwszych utworów ludowych Kraszewskiego. Powstała w 1841 roku, a wydana została w Wilnie dwa lata później. Beznadziejna miłość tytułowej bohaterki Ulany do Tadeusza staje się pretekstem do ukazania stosunków społecznych panujących na ówczesnej polskiej wsi. Warunki życia chłopów, a także przesądy szlachty, traktującej poddanych jako istoty niższego gatunku doprowadzają do tragedii - samobójczej śmierci. Opisy wsi i epizodyczne postacie chłopskie wprowadzają do powieści nowatorski walor realizmu, choć styl narracj wywodzi się z poetyki romantycznej.
Tragiczne dzieje małżeństwa Cygana Tumrego i chłopki Motruny. Konsekwentna dyskryminacja dziewczyny przez rodzinę i całą społeczność wiejską doprowadza do skrajnej nędzy i samobójstwa Cygana. Dopiero córka Tumrych, Marysia znajduje swoje szczęście i miłość. Powieść odznacza się daleko posuniętym realizmem w odmalowaniu obyczaju cygańskiego i chłopskiego oraz mentalności chłopskiej.


A kto tego nie zna? :) cytat często używany właśnie zapożyczony od Kraszewskiego :)

"I ja tam byłem, miód, piwo piłem, bo każda stara baśń tak się przecie kończyć powinna."